Νεοελληνική Γλώσσα Α' Γυμνασίου

[therapy]

Ευχαριστώ πολύ

[PDE ads]

[evi_ts]

Καλησπέρα. Μπορείτε σας παρακαλώ να βοηθήσετε στο εξής: δίνεται το επίθετο σκαλιστός. Ποιο είναι το επίθημά του; -ιστός, -στός, ή -τός; Με δεδομένο το θέμα του ρήματος σκαλιζ- σκέφτομαι είναι το -στός. Αλλά η φιλόλογος στο σχολείο ενός μαθητή μου το διόρθωσε βάζοντας το -ιστός. Που βρίσκεται  το σωστό τελικά;

[apri]

H παραγωγική κατάληξη του ρηματικού επιθέτου είναι -τος (π.χ αγαπάω: αγαπη-τός).

Το -ιζω είναι παραγωγική κατάληξη ρημάτων (κοκκιν-ιζω).
Στο επίθετο "κοκκινιστός", όμως, το πρόσφυμα -ισ  δεν θεωρείται παραγωγικό επίθημα του επιθέτου,
αλλά μέρος του θέματος του ρήματος (δηλ. κοκκινισ-τός) από το οποίο παράγεται.

Ίσως, η φιλόλογος να μπερδεύεται με την παραγωγική κατάληξη του υπερθετικού -ιστος (π.χ κάκ-ιστος)
ή των ουσιαστικών -ισμός (π.χ καταναλωτ-ισμός) που αποτελεί επέκταση της παλιάς -μος (πηγαίνω:πηγαι-μός, θερίζω: θερισ-μός).



ΥΓ. Ορισμένες διευκρινίσεις ως προς τους όρους, για να μην υπάρξει σύγχυση.

- Το "θέμα" μια λέξης περιλαμβάνει
είτε μόνο τη ρίζα (π.χ τρέχ-ω) είτε τη ρίζα και κάποια προσφύματα (π.χ λαμβάν-ω: "λαβ" η ρίζα, "-μ-" το ένθημα, "-αν-" το επίθημα).

- Μια λέξη παράγεται με την προσθήκη μιας παραγωγικής κατάληξης στο θέμα μιας άλλης λέξης,
όποια μορφή κι αν έχει αυτό (δηλ. ρίζα ή ρίζα+προσφύματα): π.χ λύ(ω)>λυ-τός  ή σκαλ-ίζ(ω)>σκαλισ-τός.


-Η "παραγωγική κατάληξη" (π.χ -τος) περιλαμβάνει
το "παραγωγικό επίθημα" (-τ-) με το οποίο δημιουργείται η νέα λέξη και το "κλιτικό επίθημα/κατάληξη" (-ος) με το οποίο κλίνεται η λέξη.

Είθισται να χρησιμοποιείται ο όρος "παραγωγικό επίθημα" και με την έννοια της παραγωγικής κατάληξης (δηλ. συνολικά π.χ. για το -τος).
Αρκεί, όμως, να έχουμε στο μυαλό μας σ' αυτήν την περίπτωση ότι μιλάμε πάντα για το παραγωγικό επίθημα με το οποίο προέκυψε η καινούργια λέξη που έχουμε μπροστά μας (π.χ το επίθετο), και όχι για οποιοδήποτε  επίθημα υπήρχε στο θέμα που χρησιμοποιήθηκε.
 

[evi_ts]

Σε ευχαριστώ πάρα πολύ ειλικρινά πολύ κατατοπιστική η απάντησή σου. Με βοήθησες πλήρως να διορθωθεί και το δικό μου λάθος αλλα και τις φιλολόγου στο σχολείο.
Αν μου επιτρέπεις μια ακόμα ερώτηση και έχεις την καλοσύνη να απαντήσεις.
Δίνεται η παρακάτω παράγραφος:
Εκείνη την εποχή τα παιχνίδια ήταν συνήθως πήλινα. Τα έφτιαχναν ειδικοί τεχνίτες, οι κοροπλάθοι. Σε κάποιο κεντρικό μέρος στην αγορά της αρχαίας Αθήνας, υπήρχε το εργαστήριο- κατάστημα του κοροπλάθου γεμάτο παιχνίδια- μπάλες, σφυρίχτρες σε σχήμα ζώου, πήλινους ή κοκάλινους βόλους, μικρά έπιπλα από πηλό, αμαξάκια με ρόδες, κουμπαράδες και κούκλες πήλινες ή κοκάλινες με σκαλιστά ζωγραφιστά μαλλιά, ρούχα και παπούτσια. Πολλές φορές, βέβαια, τα ρούχα τους ήταν αληθινά από ύφασμα. Τις κούκλες τις ονόμαζαν «κόρες» ή «πλαγγόνες». Κάποιες από αυτές ήταν καθισμένες σε θρόνο. Κάποιες άλλες κουνούσαν τα χέρια και τα πόδια τους · αυτές τις ονόμαζαν «νευρόσπαστες» ή «χορευτικές». Στην κορυφή του κεφαλιού τους υπήρχε ένα είδος κρίκου, απ’ όπου περνούσαν μια κορδέλα για να τις κουνούν, όπως σήμερα τις μαριονέτες.

Θεματική περίοδος είναι μέχρι το κοροπλάθοι; Σωστά;

[PDE ads]

[apri]

Eγώ θα προτιμούσα ως θεματική περίοδο μόνο την πρώτη πρόταση, γιατί όλη η παράγραφος αναφέρεται γενικώς στα πήλινα παιχνίδια και όχι στους τεχνίτες που τα έφτιαχναν.
Το ποιος ήταν ο τεχνίτης, δηλαδή, μου φαίνεται περισσότερο ως μια λεπτομέρεια σχετικά με τα παιχνίδια, όπως είναι και τα υλικά κατασκευής τους, τα είδη τους, o τόπος κατασκευής κλπ.

Καλύτερα, όμως, να πει και κάποιος άλλος τη γνώμη του σ' αυτό, γιατί αυτά τα πράγματα είναι και λίγο υποκειμενικά. 

[evi_ts]

Σε ευχαριστώ ακόμα μια φορά για την άμεση απάντηση σου!!!

[evi_ts]

Οποιοσδήποτε άλλος σχολιασμός  για τη δομή της παραπάνω παραγράφου είναι ευπρόσδεκτη..

[pelazi]

Μπορεί κάποιος να μου εξηγήσει ποια είναι η διαφορά στο επίθημα από την κατάληξη??

[apri]

Μπορεί κάποιος να μου εξηγήσει ποια είναι η διαφορά στο επίθημα από την κατάληξη??

To επίθημα είναι πρόσφυμα που προστίθεται μετά από το θέμα της λέξης.
Παραγωγικό επίθημα είναι το επίθημα που προστίθεται στο θέμα μιας λέξης, για να παραχθεί μια καινούργια λέξη
(π.χ ανθρωπ-ακ-).
Κατάληξη ή κλιτικό επίθημα είναι το μόρφημα με το οποίο γίνεται η κλίση της λέξης (π.χ ανθρωπακ-ι).

Για λόγους ευκολίας συνήθως ονομάζουμε το παραγωγικό επίθημα μαζί με την κατάληξη (π.χ ανθρωπ-ακι) "παραγωγική κατάληξη ή παραγωγικό επίθημα"  .

[pelazi]

Άρα αυτό που διάβασα κάπου, ότι καταληξη έχουν μόνο τα ρηματα δεν ισχύει.

[apri]

Άρα αυτό που διάβασα κάπου, ότι καταληξη έχουν μόνο τα ρηματα δεν ισχύει.

Κατάληξη έχουν όλα τα μέρη του λόγου που κλίνονται, ανεξαρτήτως αν είναι πρωτότυπες λέξεις, παράγωγες ή σύνθετες.

[pelazi]

Σ'ευχαριστώ για το χρόνο σου!

[MARKOS]

Μήπως γνωρίζετε κάποιο "καλό" βοήθημα για την Εκθεση για μαθητή Α'Γυμνασίου ;

[Μαίρη Κ.]

Μάρκο για την α' γυμνασίου καλά βοηθήματα θεωρούνται :

α)νεοελληνική γλώσσα,εκδοσεις Σαββάλα,αλεξάνδρα στράτου

β)Εκθέσεις για την A' Γυμνασίου,Μαργαρίτα Κλαδιά,ελληνοεκδοτική

γ)Νεοελληνική γλώσσα,Δημήτρης Λάππας, Γιώτα Κλεισιάρη, Δημήτρης Κονιδάρης, Πάρης Παρσάλογλου,ελληνοεκδοτική

δ)Η σύγχρονη έκθεση στην Α΄ Γυμνασίου,Πασσάς Γιάννης Ι.,πατάκης