Λατινικά Γ' Λυκείου

[Sali]

Φυσικά. Sine ulla malevolentia = nulla malevolentia. Το λέει καθαρά στο σχολικό βιβλίο, στις παρατηρήσεις του μαθήματος 50.

[PDE ads]

[Dwrina]

Και με τον εμπρόθετο τι θα γίνει; Το  nulla malevolentia θα μείνει χωρίς το sine, οπότε δεν θα έχουμε πλέον εμπρόθετο, αλλά αφαιρετική του τρόπου; Αυτό θεωρείται  ισοδύναμη σύνταξη;

[Sali]

Ακριβώς! Τι να το κάνεις το εμπρόθετο; Αφού και μόνη σου ζητάς να αποδοθεί η έκφραση με κάποιαν ισοδύναμη, με το nullus χωρίς το sine.

[Sali]

Κάθε χρόνο με τις πανελλήνιες εξετάσεις σκέφτομαι να σταματήσω τις γκρίνιες και τις διαμαρτυρίες, αλλά δεν μ' αφήνουν να αγιάσω. Οι γκρίνιες μου αφορούν πάντοτε τους θεματοδότες. Μα ξέρουν καλά Αρχαία; Ξέρουν καλά Λατινικά; Ρητορικές ερωτήσεις.

Αφορμή τώρα πήρα από τα Λατινικά. Τα είδατε τα θέματα;

Όλα καλά, θα μου πείτε. Δεν νομίζω.

Στην προτελευταία συντακτική ερώτηση (Δ2α.) ζητούν μετατροπή του πλάγιου λόγου σε ευθύ σε τρεις προτάσεις. Και ως προς τη δεύτερη πρόταση κανένα πρόβλημα (Exclamavit Nasica se domi non esse).

Στις δύο άλλες όμως προτάσεις με τις πλάγιες ερωτήσεις, πού τον είδαν τον πλάγιο λόγο; Να το θέσω αλλιώς: ποιος είναι ο πομπός και ποιος ο δέκτης; Ποιος έκανε την ερώτηση και ποιος την άκουσε; Προκύπτει από κάπου ότι κάποιος έκανε ερώτηση; Δείτε στις παρατηρήσεις του μαθήματος 44 πραγματικές πλάγιες ερωτήσεις και τον αντίστοιχο ευθύ λόγο. Θέλετε άλλη πραγματική ερώτηση; Πάμε στο μάθημα 23: marito persaepe interroganti quid ageret puer. Ναι, ο σύζυγος πράγματι ρώτησε: quid agit puer? Και την ερώτηση αυτή την απηύθυνε στην Αρρία. Αν θέλανε πραγματική πλάγια ερώτηση που να αντιστοιχεί σε πραγματικό ευθύ λόγο, κάτι τέτοιο έπρεπε να ψάξουν να βρουν μέσα από τα κείμενα· αν δεν μπορούν να βρουν, ας εγκαταλείψουν το εγχείρημα "ευθύς και πλάγιος λόγος".

Τα παιδιά βεβαίως απάντησαν εν προκειμένω quid postea Nasica fecit? (πρότ. i) και quid Nasica respondit? (πρότ. iii), και πολύ καλά κάνανε. Αλλά ας αφήσουμε τα παιδιά· αυτά έχουν μάθει σε μηχανική απομνημόνευση κανόνων χωρίς λογική επεξεργασία - γι' αυτό και δεν φταίνε σε τίποτε. Εγώ μιλάω για τους εισηγητές των θεμάτων· μπορεί κάποιος απ' αυτούς να μας εξηγήσει ποιος έκανε τις συγκεκριμένες ερωτήσεις και σε ποιον τις απηύθυνε;

Αφήνω όμως τώρα τις ρητορικές ερωτήσεις και περνάω σε λίγη θεωρία. Θα ξεκινήσω με τον όρο "πλασματικές πλάγιες ερωτήσεις", που τον δανείστηκα από τους Χρ. Κλαίρη - Γ. Μπαμπινιώτη, Γραμμματική της Νέας Ελληνικής, Ελληνικά Γράμματα (301-302). Για τις προτάσεις λοιπόν αυτές οι συγγραφείς λένε ότι εξαρτώνται από ρήματα «που συνδέονται με γνώση», και καταλήγουν ερμηνεύοντας αυτές τις προτάσεις έτσι: «Δεν είναι όμως γνήσιες πλάγιες ερωτήσεις, επειδή δεν μεταφέρουν πραγματική ερώτηση, αλλά αποτελούν μια μορφή απάντησης σε ένα υποθετικό ερώτημα».

Ανάλογη θεωρία υπάρχει και για τα αρχαία Ελληνικά (όλες οι επισημάνσεις είναι δικές μου):

Ο Smyth (2668) γράφει: «That the simple relatives are never used after verbs of asking indicates that such clauses are not true indirect questions (as in Latin), and that the pronouns have their values as relartives». Διαφωνώ με τον Smyth ως προς την παρένθεση, αλλά γι' αυτό θα επανέλθω αργότερα.

Επίσης, ο A. Rijksbaron, The Syntax and Semantics of the Verb in Classical Greek, 3d ed. 2002 (19.2, Note 2) γράφει τα εξής ενδιαφέροντα: «With some of these verbs (but not those of ‘asking’) a relative clause introduced by ὃς may occur. In this case we are not dealing with a question but with a so-called autonomous relative clause functioning as a syntactic object or subject; e.g. with οἶδα, ἔξοιδ’ ἀκούων τῶνδ’ ὅς ἐσθ’ ὁ προστάτης (I know and have learnt from them, who is their leader = I know (the man who is) their leader, S. OC 1171), where ὅς ἐσθ’ ὁ προστάτης is syntactically comparable with a noun in the accusative (τὸν προστάτην)».

Τέλος, ο Ed. Schwyzer, Η Σύνταξη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, Παπαδήμας 2002 (σελ. 809.9) γράφει: «Σε περίπτωση εξάρτησης από μία πρόταση της οποίας το ρήμα σημαίνει "γνωρίζω", "κοινοποιώ" κτό., η αναφορική πρόταση συχνά πλησιάζει πολύ στο να ομοιάζει με εξαρτημένη ερωτηματική, ιδίως τότε, όταν έχει παραλειφθεί η δεικτική αντωνυμία η οποία παραπέμπει στην αναφορική πρόταση». Και μετά από μερικά παραδείγματα συμπληρώνει: «(αλλά ποτέ με ρήματα ερωτηματικά· άρα, δεν εκλαμβανόταν ακόμη ολότελα ως ερωτηματική πρόταση)».

Όλες αυτές οι θεωρίες, παρά τις όποιες διαφορές τους, σημαίνουν το ίδιο πράγμα, ότι δηλαδή πάρα πολλές προτάσεις που λαμβάνονται ως πλάγιες ερωτήσεις (κυρίως μερικής άγνοιας) δεν είναι στην πραγματικότητα τέτοιες, και γι' αυτό δεν αντιστοιχούν ποτέ σε ευθύ λόγο. Μοιάζουν όμως πολύ με τις πραγματικές πλάγιες ερωτήσεις ως προς την εισαγωγή και την εκφορά, όχι όμως ως προς την εξάρτηση.

Η διαφωνία μου με τον Smyth ως προς την παρένθεσή του είναι πως το ίδιο ακριβώς, όπως διαπιστώνουμε, συμβαίνει και στη Λατινική. Παραθέτω ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα από το μάθημα 45: Caesar ex captīvis cognoscit quae apud Cicerōnem gerantur quantōque in periculo res sit. Οι δευ/σες προτάσεις λαμβάνονται ως πλάγιες ερωτηματικές μερικής άγνοιας. Ως εδώ καλά· καταλαβαίνει κανείς ότι έγινε κάποια ερώτηση; Ασφαλώς όχι· απλούστατα ο Καίσαρας πληροφορήθηκε από κάποιους αιχμαλώτους την κατάσταση που επικρατούσε στο στρατόπεδο του Κικέρωνα και τη σοβαρή κρισιμότητα της κατάστασης αυτής. Και, για να ελαφρύνουμε λίγο το κλίμα, άλλο ένα παράδειγμα από τον Θουκυδίδη (1.136.4)  καὶ ἐλθόντος οὐ πολὺ ὕστερον τοῦ Ἀδμήτου δηλοῖ τε (ενν. Θεμιστοκλῆς) ὅς ἐστι (= ... ο Θεμ. αποκαλύπτει ποιος είναι). Φυσικά, η δευ/σα πρόταση λαμβάνεται ως πλάγια ερωτηματική μερικής άγνοιας. Αλλά ποιος έκανε ερώτηση; Σύμφωνα με όσα διδάσκουμε για τον πλάγιο λόγο, την ερώτηση την έκανε ο...Θεμιστοκλής. Η ερώτηση προφανώς ήταν: "τίς εἰμι;" Λέτε να έπαθε ο Θεμιστοκλής προσωρινή αμνησία; Απλώς, όμως, σε υποθετική ερώτηση του Άδμητου "τίς εἶ;" ο Θεμιστοκλής ανέφερε το όνομά του. Η υποθετική αυτή ερώτηση με ρήμα εξάρτησης το δηλοῖ δεν συνιστά πλάγιο λόγο. Με αυτό το ρήμα εξάρτησης ο Θουκυδίδης θα μπορούσε να είχε γράψει: "τὸ αὑτοῦ ὄνομα".

Ας αναγνωρίζονται λοιπόν οι προτάσεις αυτές ως πλάγιες ερωτήσεις (δεν υπάρχει πρόβλημα σ' αυτό), αν και θα έπρεπε να υιοθετηθεί, κατά τη γνώμη μου, ο όρος των Κλαίρη-Μπαμπινιώτη. Αλλά όχι και να ζητάμε πλάγιο λόγο εκεί που δεν υπάρχει!

[PDE ads]

[Sali]

Σπεύδω να προλάβω κάποιαν ερώτηση. Μερικοί μπορεί να αναρωτηθούν: "Καλά, ρε φίλε, τι μας λες τώρα; Οι θεματοδότες δεν γνωρίζουν Αρχαία και Λατινικά, ενώ εσύ γνωρίζεις; Δηλαδή το παίζεις αυθεντία;"

Απαντώ ευθέως: Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος στον κόσμο που θα είχα το θράσος να το παίξω αυθεντία, όταν γνωρίζω πόσο σπουδαία μυαλά είχαν βρεθεί στο παρελθόν, και βρίσκονται ακόμα, στον χώρο αυτόν. Μακριά από εμένα κάθε έπαρση!

Αλλά, έλεος! Είναι απαράδεκτο να είναι εισηγητές θεμάτων, υπεύθυνοι για ό,τι δίνεται στα παιδιά, άνθρωποι που αγνοούν βασικές γνώσεις γύρω από τον πλάγιο λόγο, κι ωστόσο επιμένουν να θέτουν ερωτήσεις πάνω σ' αυτό το σημαντικό και λεπτότατο κεφάλαιο του συντακτικού. Θα μπορούσα να ανατρέξω στο παρελθόν για του λόγου το αληθές, αλλά θα το αποφύγω, για να μην τραβήξει σε μάκρος το θέμα. Όποιος θέλει, μπορεί να το κάνει μόνος του. Ωστόσο, είμαι βέβαιος ότι μερικοί με καταλαβαίνουν πολύ καλά.

ΥΓ: Παρόμοια ζητήματα ξέρω ότι ισχύουν και για άλλους κλάδους. Θυμάμαι τις εντονότατες διαμαρτυρίες για τα θέματα της Φυσικής του 2024.

[apri]

Εντάξει, ο πλάγιος λόγος είναι πονεμένη ιστορία, αλλά δεν είναι ακριβώς ίδιες περιπτώσεις όλες.

Στα Λατινικά δύο φορές στο παρελθόν έχουν βάλει άσκηση στην οποία έχουν δώσει οι ίδιοι λάθος απάντηση, γιατί εφάρμοσαν λάθος την ακολουθία χρόνων. 
Στα δε Αρχαία Ελληνικά είχαν ζητήσει να μεταφερθεί πρόταση στον πλάγιο λόγο με απαρέμφατο, χωρίς να προσέξουν ότι προέκυπτε θέμα εμφατικής ταυτοπροσωπίας, που είναι εκτός σχολικής ύλης.

Εδώ τώρα έχεις κάτι άλλο, που προσωπικά δεν το θεωρώ λάθος, αλλά κακή επιλογή για εξετάσεις.
 Έχεις πλάγιες ερωτήσεις που πράγματι δεν είναι οι πρωτοτυπικές, όπου κάποιος ομιλητής μεταφέρει τη δική του απορία, εσωτερική ή εξωτερικευμένη.

Εδώ έχεις την έμμεση μεταφορά από τον ομιλητή ενός εσωτερικού ερωτηματος που πιθανολογεί ότι έχουν άλλοι, δηλ ενός εικαζόμενου εσωτερικού ερωτηματος, που μπορεί και να είναι πραγματικό (γι' αυτό και δεν μου αρέσει ο όρος "πλασματικές πλάγιες ερωτήσεις" των Κλαίρη-Μπαμπινιώτη). Δηλαδή, όταν λέει "Μάθε τι απάντησε ο Νασικας", είναι πολύ πιθανό να το αναρωτιέται όντως ο ακροατής του.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι υπονοούμενος πλάγιος λόγος, γιατί ο ομιλητής λέει κάτι μέσα από το οποίο εκμαιεύουμε τα πιθανά λόγια κάποιου άλλου. Κι αυτό, νομίζω, εξηγεί και γιατί οι προτάσεις αυτές μπορεί να εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και επιρρήματα, ενώ οι κλασικές πλάγιες ερωτήσεις όχι.


Κάτι αντίστοιχο θεωρώ ότι έχουμε σε προτάσεις, ειδικές ή πλάγιες ερωτηματικές, του τύπου "Έμαθα από τη Μαρία ότι θα πάμε εκδρομή" (πρβλ Caesar ex captīvis cognoscit quae apud Cicerōnem gerantur quantōque in periculo res sit)
Έχουμε την έμμεση μεταφορά των λόγων άλλου προσώπου, μόνο που εδώ πρόκειται για ειπωθέντα λόγια και όχι για εικαζόμενες σκέψεις.

Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις πλάγιων ερωτήσεων με γνωστικά ρήματα μπορεί να είναι κλασικός πλάγιος λόγος. Όταν λχ κάποιος πει "δεν ξέρω τι να κάνω ", στην ουσία λέει "αναρωτιέμαι τι να κάνω". Μεταφέρει, δηλαδή, δικό του εσωτερικό ερώτημα.


Με όλα αυτά θέλω να πω ότι ένα είδος πλαγίου λόγου έχουμε σε όλες τις περιπτώσεις πλάγιων ερωτήσεων. Όμως, όταν δεν είναι η κλασική μορφή και δεν αναφέρεται ως ειδική περίπτωση στο σχολικό βιβλίο, καλό είναι να μην μπαίνει σε επίπεδο ασκήσεων στις εξετάσεις.

Λεπτομέρεια, βέβαια.
Πιο σημαντικό θεωρώ να ξαναγράψουν για αρχή το κομμάτι των χρονικών μεταβολών στο κεφάλαιο του πλαγίου λόγου, για να είναι πιο σαφές τι γίνεται και να μην προκύπτουν παράλογες μετατροπές.

ΥΓ. Αυτές οι υπονοούμενες πλάγιες ερωτήσεις μπορεί να εισάγονταν αρχικά με αναφορικές αντωνυμίες, όμως στην εξέλιξη της γλώσσας οι αναφορικές αντωνυμίες αντικαταστάθηκαν από τις ερωτηματικές.
Αυτό δείχνει ότι η υπονόηση ερωτηματος ήταν πλέον  συμβατική και αυτονόητη και γι' αυτό έβαζαν απευθείας τις αντίστοιχες αντωνυμίες.

[Sali]

Όμως, όταν δεν είναι η κλασική μορφή και δεν αναφέρεται ως ειδική περίπτωση στο σχολικό βιβλίο, καλό είναι να μην μπαίνει σε επίπεδο ασκήσεων στις εξετάσεις.

Mα στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγω κι εγώ. Δεν μπορείς να ζητάς ευθύ λόγο, όταν δεν είναι απολύτως σαφές ποιος είναι ο πομπός και ποιος ο δέκτης, εδώ δηλαδή ποιος ρωτάει και σε ποιον απευθύνει την ερώτηση (όπως γίνεται στην περίπτωση της Αρρίας και του συζύγου της). Το ότι μπορεί ενίοτε να αιωρείται κάποιο υποθετικό ερώτημα είναι βέβαιο, αλλά άλλο τόσο βέβαιο είναι πως δεν διδάσκουμε τέτοια πράγματα στα παιδιά - σ' αυτό βασίζεται η ένστασή μου. Δεν έχει καμία σημασία το ότι με βάση κάποιους κανόνες μπορεί να βγει "ευθεία ερώτηση" από τέτοιες "πλάγιες ερωτήσεις". Ουσιαστικά το μόνο που ζητείται είναι αν μπορούν τα παιδιά να τρέψουν την υποτακτική της "πλάγιας ερώτησης" σε οριστική στον "ευθύ λόγο" (γι' αυτό μιλάω για μηχανική απομνημόνευση χωρίς λογική επεξεργασία)· αλλά αν προκύπτει πραγματική ευθεία ερώτηση, αυτό δεν ενδιαφέρει. Αυτές οι "ευθείες ερωτήσεις" που προέκυψαν από κανέναν δεν ειπώθηκαν πραγματικά και σε κανέναν δεν απευθύνθηκαν.

Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις πλάγιων ερωτήσεων με γνωστικά ρήματα μπορεί να είναι κλασικός πλάγιος λόγος. Όταν λχ κάποιος πει "δεν ξέρω τι να κάνω ", στην ουσία λέει "αναρωτιέμαι τι να κάνω". Μεταφέρει, δηλαδή, δικό του εσωτερικό ερώτημα.

Αυτό είναι απόλυτα σωστό. Στα κλασικά ρήματα εξάρτησης για πραγματική πλάγια ερώτηση ανήκουν και τα δηλώνοντα την απορία ή την άγνοια του υποκειμένου. Στο εδάφιο των Απομνημονευμάτων του Ξενοφώντα που προηγείται αμέσως του δοθέντος στους μαθητές διαβάζουμε: φησὶ γὰρ Ἡρακλέα ... ἐξελθόντα εἰς ἡσυχίαν καθῆσθαι ἀποροῦντα ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπηται. Είναι προφανές ότι έχουμε πραγματική πλάγια ερώτηση, που εκφράζει την απορία που βασάνιζε τον Ηρακλή. Επομένως, ο ευθύς λόγος "ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπωμαι;" προκύπτει αβίαστα ως απορία του Ηρακλή περί του πρακτέου.

[apri]

Ξέρεις ποιο είναι το πρόβλημα; Τα σχολικά εγχειρίδια απλοποιούν πολύ την παρουσίαση των συντακτικών φαινομένων, για να τα καταλαβαίνουν πιο εύκολα οι μαθητές. Και καλά κάνουν ως έναν βαθμό. Οι καθηγητές όμως και αυτοί που βάζουν τα θέματα δεν μπορεί να έχουν ως πηγή γνώσης μόνο αυτά. Αυτοί πρέπει να ξέρουν περισσότερα, για να μπορούν να επιλέγουν σωστά τις ερωτήσεις και να μπορούν να απαντήσουν πρωτίστως οι ίδιοι σωστά.

Αν λχ ξέρεις ότι στην εμφατική ταυτοπροσωπία μπαίνει σε αιτιατική το υποκείμενο του απαρεμφάτου στα αρχαία ελληνικά, δεν βάζεις άσκηση στους μαθητές που προϋποθέτει να το ξέρουν, ενώ δεν το έχουν διδαχτεί.
Αν ξέρεις ότι οι πλάγιες ερωτήσεις δεν είναι ακριβώς το ίδιο όλες, ζητάς τις πιο κλασικές που έχεις διδάξει.

Δυστυχώς, όμως πολλοί από αυτούς είναι άτομα που προσέγγιζαν και ως μαθητές μηχανιστικά τη σύνταξη, δηλ ως μια σειρά κανόνων που μαθαίνουμε απ' έξω χωρίς να πολυσκεφτόμαστε και χωρίς να ψάχνουμε τι λένε άλλες πηγές. Κι αυτόν τον τρόπο σκέψης συνεχίζουν να έχουν και ως καθηγητές.

[Dwrina]

Οι θεματοδότες δεν γνωρίζουν Αρχαία και Λατινικά ... ;"

Είναι απαράδεκτο να είναι εισηγητές θεμάτων, υπεύθυνοι για ό,τι δίνεται στα παιδιά, άνθρωποι που αγνοούν βασικές γνώσεις γύρω από τον πλάγιο λόγο, κι ωστόσο επιμένουν να θέτουν ερωτήσεις πάνω σ' αυτό το σημαντικό και λεπτότατο κεφάλαιο του συντακτικού.

Το ότι οι εισηγητές των θεμάτων δεν γνωρίζουν επί της ουσίας Αρχαία και Λατινικά, ώστε να κατέχουν, μεταξύ άλλων, και το πολύ δύσκολο κεφάλαιο του πλαγίου λόγου, είναι γεγονός.   Αλλά γιατί σου κάνει εντύπωση αυτό;  Από τους καταρτισμένους και αξιόλογους φιλολόγους άλλης εποχής οι περισσότεροι τώρα θα έχουν πάρει σύνταξη. Από τους νεότερους λίγοι ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία και από τους ακόμη νεότερους ελάχιστοι -αφού το επίπεδο των φοιτητών της Φιλολογίας πέφτει σταδιακά τα τελευταία 40 χρόνια,  πράγμα που περιορίζει τις απαιτήσεις των διδασκόντων στα Πανεπιστήμια, με αποτέλεσμα πλέον να είναι εντελώς καταρρακωμένο-  και η πιθανότητα να βρεθεί κάποιος από αυτούς τους λίγους έως ελάχιστους μεταξύ των εισηγητών των θεμάτων των πανελλαδικών είναι μικρή.
 
Ακόμα όμως και αν βρισκόταν κάποιος και τους επεσήμανε αυτό για τις πλασματικές πλάγιες ερωτήσεις, θα έπαιρνε την απάντηση (εκτός του ότι θα τον αντιμετώπιζαν με δυσπιστία*) ότι αυτό δεν τους ενδιαφέρει, γιατί το μόνο που θέλουν να εξετάσουν είναι αν οι μαθητές μπορούν να εφαρμόσουν τους τυπικούς κανόνες της μετατροπής.

Εδώ δεν τους ενδιαφέρει να διακρίνουν οι μαθητές στα εξεταζόμενα κείμενα τους κυρίως παρακειμένους από τους ιστορικούς και έχει δοθεί οδηγία στους διδάσκοντες στα σχολεία να λαμβάνονται όλοι ιστορικοί (μάλλον για να μην μπερδεύονται οι μαθητές). Δεν τους ενδιαφέρει ότι κάποια σύνθετα με -do είναι ομόρριζα του τίθημι και όχι του δίδωμι, και τα δίνουν όλα ως ομόρριζα του δίδωμι, ενώ θα μπορούσαν τουλάχιστον να μην δίνουν καθόλου αυτά που είναι του τίθημι. Τις πλασματικές ερωτήσεις δεν θα τις έχουν καν υπ’ όψιν τους,  να είσαι σίγουρος!

  *Έχει συμβεί με τους υπεύθυνους του ψηφιακού βοηθήματος, στους οποίους επισημάνθηκε από συμμετέχοντα στην ομάδα τους (όχι όμως στη συγγραφή του πλαγίου λόγου) ότι η τροπή της οριστικής παρατατικού σε απαρέμφατο ενεστώτα είναι λάθος. Δεν το δέχονταν και μόνο μετά από καιρό και επιμονή του άλλου, τελικά το έψαξαν περισσότερο και το άλλαξαν, μάλλον πέρυσι.

[Sali]

*Έχει συμβεί με τους υπεύθυνους του ψηφιακού βοηθήματος, στους οποίους επισημάνθηκε από συμμετέχοντα στην ομάδα τους (όχι όμως στη συγγραφή του πλαγίου λόγου) ότι η τροπή της οριστικής παρατατικού σε απαρέμφατο ενεστώτα είναι λάθος. Δεν το δέχονταν και μόνο μετά από καιρό και επιμονή του άλλου, τελικά το έψαξαν περισσότερο και το άλλαξαν, μάλλον πέρυσι.

Αφού δεν πείθονταν και σε άνθρωπο της δικής τους ομάδας, φαντάσου ποια θα είναι η στάση τους απέναντι σε παρατηρήσεις τρίτου, ακόμη κι αν έχει όλα τα δίκια του κόσμου. Απλώς αγνοείται...

[apri]

Ναι, ξέρεις, γιατί το χειρότερο δεν είναι να μην ξέρεις κάτι, αλλά να μη θέλεις να το μάθεις.

[Dwrina]

Έμαθα ότι δόθηκε οδηγία από την εξεταστική επιτροπή στους βαθμολογητές  σχετικά με την μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική να γίνει δεκτό και το εμπρόθετο ποιητικό αίτιο. Αυτό όμως δεν είναι εντελώς λάθος;  Αφού τα paupertas, dolor, eae res δεν είναι δυνατόν να θεωρηθούν προσωποποιημένα. Και είναι και άδικο για τους μαθητές που θυμήθηκαν ότι πρέπει να βάλουν απρόθετη αφαιρετική (οι δικοί μου το θυμήθηκαν, και αυτό και άλλα για τους μετασχηματισμούς, και ενώ ήμουν ευχαριστημένη,  μαθαίνω για αυτήν την οδηγία…)

[chriskas]

Γειά σας, βρέθηκα με οργανική θέση σε γελ όπου παίρνω τη θέση της συναδέλφου που μέχρι φέτος έκανε τα λατινικά
. Σε μια πρώτη κουβέντα, μου ανατέθηκε "λόγω αρχαιοτητας /ιεραρχιας" το μαθημα των λατινικων β και γ λυκειου. Διευκρίνισα πως έχω παντελη άγνοια, καθώς μάλιστα τελείωσα το αρχαιολογικό, αλλά δεν ενδιαφέρει τις συναδέλφους.
 Σας παρακαλώ, μπορείτε να μου προτείνετε 1 με 2 βοηθήματα ή ιστοσελίδες με βιντεομαθηματα, για να παρακολουθήσω και να προσπαθήσω να προετοιμαστω; να εμπιστευτω πχ τα βιντεομαθηματα του s4e ή του φροντιστηριου του υπουργειου; δεν θυμαμαι ουτε πως προφερονται οι λεξεις. αυταπάτες δεν έχω, αλλά δυστυχώς ούτε και αλλη επιλογή. Ευχαριστώ.

[erietta]

Αν δεν θέλεις οπωσδήποτε να παραμείνεις σε αυτό το Λύκειο, σκέψου σοβαρά την απόσπαση εντός ΠΥΣΔΕ. Θα κουραστείς πολύ. Πάντως το study4exams έχει όλο το υλικό. Φαντάζομαι ότι υπάρχει και η επιλογή του ψηφιακού φροντιστηρίου, δεν το έχω κοιτάξει. Να επισημάνω το αυτονόητο, η ύλη της Β΄ Λυκείου είναι προαπαιτούμενο για την Γ, οπότε πρέπει να την καλύψεις εγκαίρως.