Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[Sali]

Δεν έχει παραπομπές ο Οικονόμου και δεν μπόρεσα να το βρω, αλλά κρίνοντας και από το παράδειγμα του Smyth   ἔλεγε δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Βρασίδας τῇ Θεσσαλῶν γῇ καὶ αὐτοῖς  (scil. τοῖς Θεσσαλοῖς) φίλος ὢν ἰέναι, θεωρώ ότι είναι θέμα ερμηνείας (και εδώ θα μπορούσε να θεωρηθεί επαναληπτική). Δεν πρέπει όμως να βρίσκεται συχνά μόνη της ως οριστική, γιατί και ο ίδιος ο Smyth  φαίνεται να αναφέρει αυτήν την περίπτωση ως εξαίρεση, αφού στο 1206 λέει ότι βρίσκεται σε οποιαδήποτε πτώση (ως κατηγορηματικός προσδιορισμός) με ουσιαστικό ή αντωνυμία.

Στην ονομαστική ενικού ή πληθυντικού η προσδιοριζόμενη αντωνυμία α΄ή β΄προσώπου πολύ συχνά παραλείπεται, όπως είναι φυσικό, και μένει μόνη της η αὐτὸς ως κατηγορηματικός προσδιορισμός του εννοούμενου υποκειμένου. Π.χ. αὐτοὶ ἐψηφισάμεθα (ενν. το ἡμεῖς). Στις πλάγιες πτώσεις η παράλειψη του προσδιοριζόμενου όρου είναι ασφαλώς σπανιότερη, αλλά δεν αμφισβητείται. Στο δεύτερο παράδειγμα που παραθέτει ο Smyth (1208) αυτό είναι ολοφάνερο. Αλλά και στο πρώτο παράδειγμα από τον Θουκυδίδη, αν εξετάσει κανείς τα συμφραζόμενα, συμπεραίνει ότι οπωσδήποτε η αντων. πρέπει να εκληφθεί ως οριστική, γιατί αν θεωρηθεί επαναληπτική, υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης με άλλα πρόσωπα που βρίσκονταν εκεί, εμπόδιζαν τον Βρασίδα να περάσει τη Θεσσαλία και ο Βρασίδας συνομιλούσε μαζί τους γι' αυτό το ζήτημα.

[PDE ads]

[Dwrina]

Για την δυνητική ευκτική στις πλάγιες ερωτηματικές, ενδοιαστικές, τελικές και συμπερασματικές προτάσεις το ψηφιακό βοήθημα γράφει ότι δηλώνει το δυνατό στο παρόν μέλλον υπό πρoϋπόθεση, ενώ για τις ειδικές και αιτιολογικές γράφει μόνο δυνατό στο παρόν-μέλλον.
Ξέρετε αν έχει κάποια ουσιαστική διαφορά αυτό το «υπό προϋπόθεση», η οποία για κάποιο λόγο (για ποιον;) δεν ισχύει για τις ειδικές και αιτιολογικές; Ή απλώς παίζουμε με τις λέξεις;

[anemona]

Νομίζω πως παίζουμε λίγο με λεπτομέρειες που ο μαθητής αδυνατεί να μάθει.Ας όψεται...θέλω να δω την απάντηση...Sali,apri;

[apri]

Για την δυνητική ευκτική στις πλάγιες ερωτηματικές, ενδοιαστικές, τελικές και συμπερασματικές προτάσεις το ψηφιακό βοήθημα γράφει ότι δηλώνει το δυνατό στο παρόν μέλλον υπό πρoϋπόθεση, ενώ για τις ειδικές και αιτιολογικές γράφει μόνο δυνατό στο παρόν-μέλλον.
Ξέρετε αν έχει κάποια ουσιαστική διαφορά αυτό το «υπό προϋπόθεση», η οποία για κάποιο λόγο (για ποιον;) δεν ισχύει για τις ειδικές και αιτιολογικές; Ή απλώς παίζουμε με τις λέξεις;

Δεν υπάρχει ακριβώς διαφορά. Η δυνητική ευκτική δηλώνει παντού το δυνατό στο παρόν-μέλλον.
Η έννοια της προϋπόθεσης προστίθεται σε συγκεκριμένα συμφραζόμενα. Ας πούμε, σε μια συμπερασματική πρόταση η δυνητική ευκτική δηλώνει κάτι δυνατό υπό την προϋπόθεση ότι θα ισχύσει η πράξη της κύριας.
Σε έναν υποθετικό λόγο που εκφράζει απλή σκέψη του λέγοντος, η δυνητική ευκτική στην απόδοση δηλώνει πάλι κάτι δυνατό υπό την προϋπόθεση που εκφράζει η υποθετική.

Δεν νομίζω ότι κερδίζουμε κάτι με το να προσθέτουμε σημασιολογικές λεπτομέρειες στη χρήση των εγκλίσεων που απορρέουν από τα συμφραζόμενα. Αντιθέτως, πιστεύω ότι κάπου χάνεται η αντίληψη της σημασιολογικής λειτουργίας της κάθε έγκλισης. Ακούει π.χ κάποιος για απορηματική υποτακτική και νομίζει ότι είναι κάτι άλλο από την κλασική υποτακτική.

[PDE ads]

[Dwrina]

Ας πούμε, σε μια συμπερασματική πρόταση η δυνητική ευκτική δηλώνει κάτι δυνατό υπό την προϋπόθεση ότι θα ισχύσει η πράξη της κύριας.
Σε έναν υποθετικό λόγο που εκφράζει απλή σκέψη του λέγοντος, η δυνητική ευκτική στην απόδοση δηλώνει πάλι κάτι δυνατό υπό την προϋπόθεση που εκφράζει η υποθετική.

Έτσι όπως τα λες μου φαίνεται ότι το "υπό προϋπόθεση"  αιτιολογείται στις συμπερασματικές και τελικές, όχι όμως στις ενδοιαστικές και πλάγιες.

Αντιθέτως, πιστεύω ότι κάπου χάνεται η αντίληψη της σημασιολογικής λειτουργίας της κάθε έγκλισης. Ακούει π.χ κάποιος για απορηματική υποτακτική και νομίζει ότι είναι κάτι άλλο από την κλασική υποτακτική.

Τώρα με προβλημάτισες πάλι! Η κλασική υποτακτική είναι βουλητική (προτρεπτική/αποτρεπτική), η υποτακτική των δευτερευουσών προτάσεων δηλώνει προσδοκώμενο [αν και  έχω δει την υποτακτική των τελικών προτάσεων (χωρίς το αν) να χαρακτηρίζεται βουλητική], ενώ η απορηματική δηλώνει απορία περί του πρακτέου.  Αυτές δεν είναι διαφορετικές λειτουργίες της υποτακτικής;
 

[apri]

Έτσι όπως τα λες μου φαίνεται ότι το "υπό προϋπόθεση"  αιτιολογείται στις συμπερασματικές και τελικές, όχι όμως στις ενδοιαστικές και πλάγιες.

Στις ενδοιαστικές πρέπει να υπάρχει κάτι υποθετικό (μετοχή/πρόταση) στα συμφραζόμενα, που να δηλώνει την προϋπόθεση.
Για τις πλάγιες ερωτηματικές αμφιβάλλω αν η δυνητική ευκτική δηλώνει προϋπόθεση, γιατί αυτή υπάρχει ήδη στις ευθείες ερωτήσεις και δηλώνει απλώς το δυνατό σε παρόν-μέλλον.

Η κλασική υποτακτική είναι βουλητική (προτρεπτική/αποτρεπτική), η υποτακτική των δευτερευουσών προτάσεων δηλώνει προσδοκώμενο [αν και  έχω δει την υποτακτική των τελικών προτάσεων (χωρίς το αν) να χαρακτηρίζεται βουλητική], ενώ η απορηματική δηλώνει απορία περί του πρακτέου.  Αυτές δεν είναι διαφορετικές λειτουργίες της υποτακτικής;

Η υποτακτική έχει δυο σημασίες: α) πιθανό (επιστημική τροπικότητα) και β) επιθυμητό (δεοντική τροπικότητα).
Όλοι οι όροι που παραθέτεις (βούληση, απορία, προσδοκώμενο) εκφράζουν μια ή και τις δυο σημασίες.
Για παράδειγμα, η απορηματική μπορεί να εκφράζει στα νέα ελληνικά είτε βούληση (π.χ  τι να κάνω;) είτε το πιθανό (π.χ άραγε, τι να σκέπτεται;). Στα αρχαία ελληνικά εκφράζει βούληση (π.χ ἀλλὰ τί δὴ ποιῶμεν;).

[doukou]

Γενικές κτητικές είναι. Οι άλλες τρεις αποκλείονται.

Sali, συγνωμη που αργησα ν' απαντησω. Σ' ευχαριστω πολυ!😀

[nikonana]

Συνάδελφοι μία ερώτηση που δεν αφορά στη σύνταξη θα ήθελα να θέσω. Γιατί το καίτοι δεν περισπάται;

[anemona]

Διότι το τοι είναι βεβαιωτικό μόριο.Και πράγματι=καίτοι.

[Sali]

Συνάδελφοι μία ερώτηση που δεν αφορά στη σύνταξη θα ήθελα να θέσω. Γιατί το καίτοι δεν περισπάται;

Για τον ίδιο λόγο που δεν περισπώνται τα ὥστε, ὥσπερ, ἥδε, ἥπερ, οὔτε, μήτε και μερικά άλλα. Οι τύποι αυτοί δεν είναι ακέραιες λέξεις αλλά σύνθετες, με β΄συνθετικό εγκλιτική λέξη (τε, περ, τοι, -δε κ.ά.). Οι λέξεις αυτές, μετά τη σύνθεση, διατήρησαν τον αρχικό τους τονισμό, όταν δηλαδή γράφονταν χωριστά (ὥς τε, ὥς περ, οὔ τε κ.λπ.), και δεν ακολούθησαν τον γνωστό  κανόνα.

[Dwrina]

Η υποτακτική έχει δυο σημασίες: α) πιθανό (επιστημική τροπικότητα) και β) επιθυμητό (δεοντική τροπικότητα).
Όλοι οι όροι που παραθέτεις (βούληση, απορία, προσδοκώμενο) εκφράζουν μια ή και τις δυο σημασίες.
Για παράδειγμα, η απορηματική μπορεί να εκφράζει στα νέα ελληνικά είτε βούληση (π.χ  τι να κάνω;) είτε το πιθανό (π.χ άραγε, τι να σκέπτεται;). Στα αρχαία ελληνικά εκφράζει βούληση (π.χ ἀλλὰ τί δὴ ποιῶμεν;).

Επομένως, η βουλητική και η απορηματική εκφράζουν το επιθυμητό.
Η υποτακτική του προσδοκώμενου (+ αν ή χωρίς) εκφράζει άλλοτε επιθυμητό άλλοτε πιθανό; Και τα δύο ταυτόχρονα γίνεται;

[apri]

Η υποτακτική του προσδοκώμενου (+ αν ή χωρίς) εκφράζει άλλοτε επιθυμητό άλλοτε πιθανό; Και τα δύο ταυτόχρονα γίνεται;

Προσδοκώμενο είναι μια επιθυμητή πράξη που εκτιμάς ότι είναι πιθανό να συμβεί. Άρα, εξ ορισμού περιλαμβάνει και τις δυο σημασίες (πιθανό+επιθυμητό).

Π.χ Στις τελικές προτάσεις η υποτακτική εκφράζει και το πιθανό και το επιθυμητό, δηλ. κάτι προσδοκώμενο.
Στον υποθετικό λόγο του προσδοκωμένου, η υποτακτική εκφράζει σίγουρα το πιθανό, αλλά κατά πάσα πιθανότητα εκφράζει και το επιθυμητό, αν σκεφθείς ότι γενικώς οι υποθετικές έχουν προέλθει από προτάσεις επιθυμίας.

[Dwrina]

 Ευχαριστώ, apri!

[Dwrina]

εφάνη κονιορτός ώσπερ νεφέλη λευκή: το ώσπερ νεφέλη έχει θέση κατηγορουμένου, γιατί εννοείται "ος (δηλ. ο κονιορτός) ην ώσπερ εστί νεφέλη λευκή". Συμφωνείτε με την εξήγηση που δίνω; Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι άλλο