Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[apri]

Εἰ μὲν ἐβουλόμεθα χρημάτων αὐτοὺς ὧν οἱ ἄλλοι εἶχον ἀντιποιεῖσθαι, ἀποδεικνύντες αὐτοῖς ταῦτα πατρῷά τε ὄντα καὶ προσήκοντα μάλιστ᾽ ἂν οὕτως αὐτοὺς ἐξωρμῶμεν ἀντέχεσθαι τούτων (Ξεν. Ἀπομν. 3. 5, 8 ). Το ἐβουλόμεθα δεν μπορεί να αναφέρεται στο παρελθόν, γιατί και νοηματικά δεν ταιριάζει, "αν θέλαμε (στο παρελθόν) να διεκδικήσουν αυτοί τα χρήματα, μπορεί να τους παρακινήσουμε (στο παρόν και στο μέλλον) να τα διεκδικήσουν / να τα πάρουν", και αμέσως μετά έχουμε  ἐπεὶ δὲ τοῦ μετ’ ἀρετῆς πρωτεύειν αὐτοὺς ἐπιμελεῖσθαι βουλόμεθα, τοῦτ’ αὖ δεικτέον ἐκ παλαιοῦ μάλιστα προσῆκον αὐτοῖς, καὶ ὡς τούτου ἐπιμελόμενοι πάντων ἂν εἶεν κράτιστοι, όπου λέγεται τι είναι αυτό που θέλουν (τώρα) και τι πρέπει να κάνουν για αυτό.

H απόδοση είναι σε δυνητική οριστική. Μάλλον, δεν πρόσεξες την αύξηση. Άρα, μιλάμε για την κλασική περίπτωση του μη πραγματικού.

εἰ μὲν γὰρ μόνος ἐπίστευον τοῖς τε λεγομένοις περὶ τῶν παλαιῶν καὶ τοῖς γράμμασι τοῖς ἐξ ἐκείνου τοῦ χρόνου παραδεδομένοις ἡμῖν, εἰκότως ἂν ἐπιτιμῴμην: νῦν δὲ πολλοὶ καὶ νοῦν ἔχοντες ταὐτὸν ἐμοὶ φανεῖεν ἂν πεπονθότες (Ἰσοκρ. 12, 149).
Λίγο πριν ο ομιλητής ο Ισοκράτης λέει τάχ' οὖν ἄν τινες ἄτοπον εἶναί με φήσειαν, οὐδὲν γὰρ κωλύει διαλαβεῖν τὸν λόγον, ὅτι τολμῶ λέγειν ὡς ἀκριβῶς εἰδὼς περὶ πραγμάτων οἷς οὐ παρῆν πραττομένοις. ἐγὼ δ' οὐδὲν τούτων ἄλογον οἶμαι ποιεῖν. Τώρα τολμάει να υποστηρίζει, άρα (και) τώρα τα πιστεύει, και αν τώρα ήταν ο μόνος που τα πιστεύει, εύλογα θα κατηγορείτο.

Αυτό πράγματι είναι πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα. Δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι δεν έχει σχέση με το παρελθόν το "επίστευον".
Πρώτον, γιατί αφορά γνώση παλιών γεγονότων που έχει παραδοθεί σ' αυτόν και δεύτερον, γιατί μου κάνει εντύπωση ότι μετά, όταν ακυρώνει τον υποθετικό αυτό λόγο, χρησιμοποιεί μετοχή παρακειμένου "νῦν δὲ πολλοὶ καὶ νοῦν ἔχοντες ταὐτὸν ἐμοὶ φανεῖεν ἂν πεπονθότες".  Σκέφτομαι δηλαδή ότι είναι πιθανό το "επίστευον" να αναφέρεται σε μια πεποίθηση που είχε από μικρότερη ηλικία που άκουγε τις ιστορίες και προφανώς συνεχίζει να την έχει μέχρι σήμερα. Αλλιώς, γιατί να λέει ότι και οι άλλοι είναι "πεπονθότες" και όχι "πάσχοντες";

Το λέω απλώς ως ιδέα.

[PDE ads]

[Dwrina]

H απόδοση είναι σε δυνητική οριστική. Μάλλον, δεν πρόσεξες την αύξηση. Άρα, μιλάμε για την κλασική περίπτωση του μη πραγματικού.

Δεν πρόσεξα το ἐξωρμῶμεν καθώς έκανα αντιγραφή και επικόλληση από το perseus. O Kuhner βέβαια έχει το παράδειγμα με τη γραφή ἐξορμῷμεν (αφού το δίνει στα παραδείγματα με απόδοση δυνητική ευκτική). Δηλαδή έχουμε και εδώ αμφίβολη γραφή, όπως με το εὐδαιμονοῖτε / εὐδαιμονεῖτε.

Δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι δεν έχει σχέση με το παρελθόν το "επίστευον".
Πρώτον, γιατί αφορά γνώση παλιών γεγονότων που έχει παραδοθεί σ' αυτόν και δεύτερον, γιατί μου κάνει εντύπωση ότι μετά, όταν ακυρώνει τον υποθετικό αυτό λόγο, χρησιμοποιεί μετοχή παρακειμένου "νῦν δὲ πολλοὶ καὶ νοῦν ἔχοντες ταὐτὸν ἐμοὶ φανεῖεν ἂν πεπονθότες".  Σκέφτομαι δηλαδή ότι είναι πιθανό το "επίστευον" να αναφέρεται σε μια πεποίθηση που είχε από μικρότερη ηλικία που άκουγε τις ιστορίες και προφανώς συνεχίζει να την έχει μέχρι σήμερα. Αλλιώς, γιατί να λέει ότι και οι άλλοι είναι "πεπονθότες" και όχι "πάσχοντες";

Ε, ναι, είναι προφανές από τα συμφραζόμενα ότι την πεποίθηση την είχε και στο παρελθόν, αλλά το εἰ ἐπίστευον δεν μπορεί να αναφέρεται στο παρελθόν, γιατί τότε θα ήταν σαν να μην ίσχυε στο παρόν.

[apri]

Όταν αναφερόμαστε σε μια πεποίθηση που ισχύει σε παρελθόν και παρόν, ενεστώτα δεν χρησιμοποιούμε;

Όχι, το "πιστεύω" στον ενεστώτα δεν δείχνει απαραίτητα ότι πίστευες κάτι και από πριν.

Κατά τα άλλα, δεν ξέρω κατά πόσο ισχύει αυτό που θα πω με βάση τη χειρόγραφη παράδοση, αλλά σε κάποια από αυτά τα παραδείγματα, τα πιο αμφισβητούμενα από πλευράς λογικής, η διαφορά στη γραφή της δυνητικής ευκτικής από τη δυνητική οριστική δεν είναι μεγάλη, για να αποκλείεται κάποιο λάθος στην αντιγραφή. Οπότε δεν ξέρω πόσο δεδομένη πρέπει να θεωρούμε τη δυνητική ευκτική εκεί. Μπορεί δηλαδή να σπάμε και τζάμπα το κεφάλι μας.

[Sali]

Επομένως, αν από τα συμφραζόμενα προκύπτει ότι η υπόθεση με τον ιστορικό χρόνο αναφέρεται στο παρόν, δεν μπορεί παρά  ο υποθετικός λόγος να εκφράζει αντίθετο του πραγματικού (λογικό), ενώ αν η υπόθεση αναφέρεται στο παρελθόν, θα εκφράζει το πραγματικό (πάντοτε;). Στο αν η υπόθεση αναφέρεται στο παρόν ή στο παρελθόν παίζει ρόλο και ο χρόνος του ρήματος, παρατατικός παρόν, αόριστος παρελθόν;

Αν η υπόθεση αναφέρεται στο παρελθόν, δεν εκφράζει μόνο το πραγματικό, αλλά μπορεί κάλλιστα να εκφράζει και το μη πραγματικό: Ξενοφ. ΚΑ, VI, 6, 15 οὐκ ἂν ἐποίησεν Ἀγασίας ταῦτα, εἰ μὴ ἐγὼ αὐτὸν ἐκέλευσα. Εδώ το σύνολο του υποθετικού λόγου αναφέρεται στο παρελθόν.

Ο χρόνος του ρήματος της υπόθεσης παίζει ρόλο ως προς τη χρονική βαθμίδα στην οποία αναφέρεται αυτή. Έτσι, ο παρατατικός αναφέρεται στο παρόν αλλά και στο παρελθόν, ο αόριστος κανονικά στο παρελθόν (ίσως και στο παρόν ; *), ενώ ο υπερσυντέλικος κανονικά στο παρόν.

*Έχω επισημάνει ένα παράδειγμα από τον Λυσία (κατὰ Ἐρατοσθ., 85): οὔτ' ἂν νῦν ἐπεχείρησαν ἐλθεῖν μὴ ὑπὸ τῶν αὐτῶν οἰόμενοι σωθήσεσθαι. Ίσως όμως ο αόριστος επελέγη μόνο για το στιγμιαίο ποιόν ενεργείας.

[PDE ads]

[Dwrina]

Όχι, το "πιστεύω" στον ενεστώτα δεν δείχνει απαραίτητα ότι πίστευες κάτι και από πριν.

Ναι, για αυτό, όπως είδες, το διέγραψα. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είχες αυτή την πεποίθηση και στον παρελθόν, αλλά, ο ενεστώτας δεν αποκλείει την πιθανότητα να την είχες, ενώ, νομίζω, ότι, όταν χρησιμοποιούμε παρατατικό, δείχνουμε στο άλλον ότι τώρα δεν την έχουμε. «Αν πίστευα / πίστεψα κάτι τέτοιο, μπορείς δικαίως να με κατηγορήσεις»: με αυτό δεν δείχνω ότι τώρα δεν το πιστεύω;

Μπορεί δηλαδή να σπάμε και τζάμπα το κεφάλι μας.

Αυτό βλέπω και εγώ.

 Και εδώ που τα λέμε,  για να μην είμαστε και άδικοι με τον  Kuhner, αυτός  δεν γράφει ότι αυτοί οι υποθετικοί λόγοι εκφράζουν το αντίθετο του πραγματικού. Ο τίτλος της παραγράφου του είναι εἰ με ιστορικούς χρόνους της οριστικής και εκείνο που σίγουρα υποστηρίζει είναι ότι εκφέρεται υπόθεση για την οποία ο ομιλών γνωρίζει ότι δεν εξετελέσθη, δεν εκτελείται, δεν θα εκτελεσθεί.  Ίσως ο Γρηγορόπουλος παρερμήνευσε τον Kuhner και ενέταξε αυτούς τους υποθετικούς λόγους στο μη πραγματικό. Δεν μπορούν να εκφράζουν στο σύνολό τους κάτι μη πραγματικό, έχεις δίκιο σε αυτό. Από την άλλη, εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να αγνοήσω εντελώς και όσα γράφει ο Kuhner, και να τους θεωρήσω υποθετικούς λόγους του πραγματικού, ακόμη και αν αυτό στέκει για κάποιους από αυτούς, όπως στο εἰ ἐπεμελήθησαν. Για μένα τελικά είναι καλύτερο να μην ενταχθούν σε κανένα είδος.

Αν η υπόθεση αναφέρεται στο παρελθόν, δεν εκφράζει μόνο το πραγματικό, αλλά μπορεί κάλλιστα να εκφράζει και το μη πραγματικό: Ξενοφ. ΚΑ, VI, 6, 15 οὐκ ἂν ἐποίησεν Ἀγασίας ταῦτα, εἰ μὴ ἐγὼ αὐτὸν ἐκέλευσα. Εδώ το σύνολο του υποθετικού λόγου αναφέρεται στο παρελθόν.

Αναφερόμουν συγκεκριμένα στους υποθετικούς λόγους με υπόθεση οριστική ιστορικού χρόνου και απόδοση δυνητική ευκτική. Για αυτούς δεν ήμουν σίγουρη αν, όταν η υπόθεση αναφέρεται στο παρελθόν, μπορεί να εκφράζει το αντίθετο του πραγματικού ή θα εκφράζει οπωσδήποτε το πραγματικό (στο παρελθόν). Σύμφωνα πάντως με τον Kuhner, και όταν η υπόθεση ανήκει στο παρελθόν (με απόδοση δυνητική ευκτική), μπορεί να εκφράζει αμφίβολη πιθανότητα στο παρελθόν (δηλαδή, όπως καταλαβαίνω, αντίθετο του πραγματικού).

ενώ ο υπερσυντέλικος κανονικά στο παρόν.

Ο υπερσυντέλικος στο παρόν;;;

Αλλάζω θέμα.
Ἐγώ, ὦ βουλή, νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἵου δεῖ, ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους μὴ ἐπιτρέπῃ: πώς προτείνετε να συντάξουμε εδώ; Ποιο θα θεωρήσουμε υποκείμενο του ἔργον εἶναι;

Για το οἵου δεῖ είδα δύο εναλλακτικές συντάξεις. Η μία είναι αυτή με την οποία συνέταξα και εγώ, δηλαδή οἷον δεῖ εἶναι τὸν προστάτην. Η άλλη παίρνει το δεῖ με την έννοια «υπάρχει ανάγκη», χωρίς υποκείμενο, και το οἵου αντικείμενο. Πώς σας φαίνεται η δεύτερη;

[apri]

Ναι, για αυτό, όπως είδες, το διέγραψα. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είχες αυτή την πεποίθηση και στον παρελθόν, αλλά, ο ενεστώτας δεν αποκλείει την πιθανότητα να την είχες, ενώ, νομίζω, ότι, όταν χρησιμοποιούμε παρατατικό, δείχνουμε στο άλλον ότι τώρα δεν την έχουμε. «Αν πίστευα / πίστεψα κάτι τέτοιο, μπορείς δικαίως να με κατηγορήσεις»: με αυτό δεν δείχνω ότι τώρα δεν το πιστεύω;

Ο αόριστος δείχνει ότι σίγουρα έχει τελειώσει τώρα η πράξη. Με τον παρατατικό δεν νομίζω πως είναι τόσο σαφές, αλλά και πάλι δεν είμαι σίγουρη. Είμαι και λίγο ζαλισμένη, γιατί έχω πολλή δουλειά σήμερα.

Επίσης, για εμένα τα παραδείγματα με αόριστο στην υπόθεση και οποιαδήποτε έγκλιση στην απόδοση είναι πιο καθαρά ότι εκφράζουν το πραγματικό. Αυτά με τον παρατατικό σε βάζουν σε σκέψη μην τυχόν υπάρχει λάθος στη γραφή της απόδοσης (δυνητική ευκτική αντί για δυνητική οριστική).

[Sali]

Ο υπερσυντέλικος στο παρόν;;;

Προσθέτω το αυτονόητο: κάποτε και στο παρελθόν (Smyth, 2306, Goodwin, 410, 413). Το περιεχόμενο του υπερσυντέλικου του μη πραγματικού αίρεται με παρακείμενο ή με υπερσυντέλικο. Παράλειψή μου που δεν αναφέρθηκα στο παρελθόν.

Αλλάζω θέμα.
Ἐγώ, ὦ βουλή, νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἵου δεῖ, ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους μὴ ἐπιτρέπῃ: πώς προτείνετε να συντάξουμε εδώ; Ποιο θα θεωρήσουμε υποκείμενο του ἔργον εἶναι;

Το θυμάμαι αυτό το παράδειγμα και πόσο με είχε απασχολήσει. Τελικά είμαι βέβαιος ότι εδώ συμφύρονται δύο συντάξεις: (α) νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἵου δεῖ ὁρῶντα ... μὴ ἐπιτρέπειν· (β) νομίζω προστάτην εἶναι οἷον δεῖ, ὃς ἂν ὁρῶν ... μὴ ἐπιτρέπῃ. Για παρόμοια σύνταξη δες και Ξενοφ. ΚΑ, ΙΙ, 5, 21 παντάπασι δὲ ἀπόρων ἐστὶ καὶ ἀμηχάνων ... οἵτινες ἐθέλουσι... [= (α) ἀπόρων ἐστὶ καὶ ἀμηχάνων ἐθέλειν (αὐτούς)...· (β) ἄποροί εἰσι καὶ ἀμήχανοι οἵτινες ἐθέλουσι...].

Για το οἵου δεῖ είδα δύο εναλλακτικές συντάξεις. Η μία είναι αυτή με την οποία συνέταξα και εγώ, δηλαδή οἷον δεῖ εἶναι τὸν προστάτην. Η άλλη παίρνει το δεῖ με την έννοια «υπάρχει ανάγκη», χωρίς υποκείμενο, και το οἵου αντικείμενο. Πώς σας φαίνεται η δεύτερη;

Για μένα, δεν χωράει αμφιβολία ότι μόνο η πρώτη εκδοχή είναι η σωστή. Η αντωνυμία έχει υποστεί έλξη από το προστάτου.

[Dwrina]

Προσθέτω το αυτονόητο: κάποτε και στο παρελθόν (Smyth, 2306, Goodwin, 410, 413).

Δεν ήξερα, ούτε περίμενα, ότι στο αντίθετο του πραγματικού μπορεί ο υπερσυντέλικος να αναφέρεται στο παρόν. Τελικά όμως είναι λογικό, γιατί όπως ο παρατατικός αντιστοιχεί στον ενεστώτα, ο υπερσυντέλικος αντιστοιχεί στον παρακείμενο, και μπορεί να δηλώνει συντελεσμένη πράξη στο παρόν.

Το θυμάμαι αυτό το παράδειγμα και πόσο με είχε απασχολήσει. Τελικά είμαι βέβαιος ότι εδώ συμφύρονται δύο συντάξεις: (α) νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἵου δεῖ ὁρῶντα ... μὴ ἐπιτρέπειν· (β) νομίζω προστάτην εἶναι οἷον δεῖ, ὃς ἂν ὁρῶν ... μὴ ἐπιτρέπῃ.

Με την ανάλυση αυτή προκύπτουν δύο υποθετικοί λόγοι. Έτσι όμως όπως έχουμε το χωρίο, είναι δυνατόν να αναγνωρίσουμε άλλον υποθετικό λόγο εκτός από τον  ὁρῶν...μὴ ἐπιτρέπῃ (προσδοκώμενο);
Είδα και ὃς ἂν μὴ ἐπιτρέπῃ,  προστάτου ἔργον εἶναι = προστάτης ἐστί (αόριστη επανάληψη παρόν-μέλλον), το οποίο νοηματικά ταιριάζει με την ανάλυσή σου, αλλά έτσι όπως είναι το χωρίο δεν ξέρω αν στέκει η αναγνώριση αυτού του υποθετικού λόγου.

[Sali]

Με την ανάλυση αυτή προκύπτουν δύο υποθετικοί λόγοι. Έτσι όμως όπως έχουμε το χωρίο, είναι δυνατόν να αναγνωρίσουμε άλλον υποθετικό λόγο εκτός από τον  ὁρῶν...μὴ ἐπιτρέπῃ (προσδοκώμενο);
Είδα και ὃς ἂν μὴ ἐπιτρέπῃ,  προστάτου ἔργον εἶναι = προστάτης ἐστί (αόριστη επανάληψη παρόν-μέλλον), το οποίο νοηματικά ταιριάζει με την ανάλυσή σου, αλλά έτσι όπως είναι το χωρίο δεν ξέρω αν στέκει η αναγνώριση αυτού του υποθετικού λόγου.

Το ὁρῶν ... μὴ ἐπιτρέπῃ γιατί το βγάζεις προσδοκώμενο; Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον μού φαίνεται: "αν/όταν (= κάθε φορά που) κάποιος βλέπει ότι οι φίλοι του εξαπατώνται, δεν το επιτρέπει". Δεν πρόκειται για άπαξ συμβησόμενον.

Τον άλλο υποθετικό λόγο τον βλέπω σωστό: "όποιος (= αν κάποιος) δεν επιτρέπει/το να μην επιτρέπει κάποιος να εξαπατώνται οι φίλοι του, αυτό είναι καθήκον ενός άξιου ηγέτη". Και πάλι αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον.

[Dwrina]

Το ὁρῶν ... μὴ ἐπιτρέπῃ γιατί το βγάζεις προσδοκώμενο; Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον μού φαίνεται: "αν/όταν (= κάθε φορά που) κάποιος βλέπει ότι οι φίλοι του εξαπατώνται, δεν το επιτρέπει". Δεν πρόκειται για άπαξ συμβησόμενον.

Νοηματικά ναι,  αόριστη επανάληψη πρέπει να εκφράζεται. Επειδή όμως απευθύνομαι σε μαθητές, θεώρησα προτιμότερο να τον χαρακτηρίσω με βάση τα τυπικά γνωρίσματα, δηλαδή απόδοση υποτακτική, που είναι μελλοντική έκφραση, άρα προσδοκώμενο. Το ίδιο πρόβλημα είχα αντιμετωπίσει και με κάποιον (ή ίσως και όχι μόνο με έναν, δεν θυμάμαι ακριβώς) εξαρτημένο υποθετικό λόγο,  που φαινόταν να δηλώνει κάτι επαναλαμβανόμενο, με απόδοση τελική πρόταση, η οποία κανονικά θεωρείται απόδοση του προσδοκώμενου.

 Η υποτακτική βέβαια στις αόριστες επαναλήψεις δεν αναφέρεται στο μέλλον. Ο Goodwin (89) γράφει the present and aorist subjunctive and imperative are always future, except that in general conditions the subjunctive is general in its time. Οι μαθητές όμως μαθαίνουν  ότι η υποτακτική είναι μελλοντική έκφραση και θα μπερδευτούν, αν τους δοθεί εξαίρεση. Άσε που φοβάμαι ότι από την πλειοψηφία των φιλολόγων που διδάσκουν σε σχολείο αυτός (ή παρόμοιος) υποθετικός λόγος  αναγνωρίζεται ως προσδοκώμενο, για τον λόγο που ανέφερα.

Σχετικά με την περίπτωση στην οποία η απόδοση είναι τελική πρόταση, επειδή στις τελικές προτάσεις έχουμε μόνο υποτακτική του προσδοκώμενου, ακόμη και αν δηλώνεται κάποια επανάληψη, αυτή θα αναφέρεται στο μέλλον, επομένως εδώ δεν είναι, ούτε στην ουσία, λάθος ο χαρακτηρισμός του υποθετικού λόγου ως του προσδοκώμενου, έτσι δεν είναι;

[apri]

Η υποτακτική βέβαια στις αόριστες επαναλήψεις δεν αναφέρεται στο μέλλον. Ο Goodwin (89) γράφει the present and aorist subjunctive and imperative are always future, except that in general conditions the subjunctive is general in its time. Οι μαθητές όμως μαθαίνουν  ότι η υποτακτική είναι μελλοντική έκφραση και θα μπερδευτούν, αν τους δοθεί εξαίρεση.

Δεν είναι ακριβώς εξαίρεση. H υποτακτική ως έγκλιση είναι στραμμένη προς το παρόν-μέλλον. Και στην αόριστη επανάληψη πάλι στο ίδιο χρονικό επίπεδο αναφέρεται, αλλά αορίστως (δηλ. όχι σε συγκεκριμένο χρονικό σημείο του μέλλοντος, όπως στο προσδοκώμενο).

Το ὁρῶν ... μὴ ἐπιτρέπῃ γιατί το βγάζεις προσδοκώμενο; Αόριστη επανάληψη στο παρόν και το μέλλον μού φαίνεται: "αν/όταν (= κάθε φορά που) κάποιος βλέπει ότι οι φίλοι του εξαπατώνται, δεν το επιτρέπει". Δεν πρόκειται για άπαξ συμβησόμενον.

H υποτακτική στην απόδοση δεν νομίζω ότι πρέπει να μεταφραστεί "δεν το επιτρέπει", αλλά "να μη το επιτρέπει" (αποτρεπτική υποτακτική). Μπορούμε να έχουμε αόριστη επανάληψη με απόδοση υποτακτική; Ίσως. Ταιριάζει πάντως στο νόημα.

[Dwrina]

Από δύο παραδείγματα που έχω φαίνεται ότι, όταν ένα ρήμα με αρνητική σημασία βρίσκεται σε πρόταση με άρνηση, άλλες φορές μπορεί να ακολουθεί απαρέμφατο ή ειδική πρόταση με μία πλεονάζουσα άρνηση,  ...ἀνθρώπους μισθωτούς, ὧν οὐδ᾽ ἂν ἀρνηθεῖεν ἔνιοι ὡς οὐκ εἰσὶ τοιοῦτοι, ενώ άλλες φορές με δύο πλεονάζουσες αρνήσεις, ἐγώ τοι οὐκ ἀμφισβητῶ μὴ οὐχὶ σὲ εἶναι σοφώτερον ἢ ἐμέ. Γνωρίζετε αν κάποιο από τα δύο απαντά πιο συχνά; Μήπως οι δύο αρνήσεις τίθενται μόνο με απαρέμφατο και όχι με ειδική πρόταση;

[Sali]

Από δύο παραδείγματα που έχω φαίνεται ότι, όταν ένα ρήμα με αρνητική σημασία βρίσκεται σε πρόταση με άρνηση, άλλες φορές μπορεί να ακολουθεί απαρέμφατο ή ειδική πρόταση με μία πλεονάζουσα άρνηση,  ...ἀνθρώπους μισθωτούς, ὧν οὐδ᾽ ἂν ἀρνηθεῖεν ἔνιοι ὡς οὐκ εἰσὶ τοιοῦτοι, ενώ άλλες φορές με δύο πλεονάζουσες αρνήσεις, ἐγώ τοι οὐκ ἀμφισβητῶ μὴ οὐχὶ σὲ εἶναι σοφώτερον ἢ ἐμέ. Γνωρίζετε αν κάποιο από τα δύο απαντά πιο συχνά; Μήπως οι δύο αρνήσεις τίθενται μόνο με απαρέμφατο και όχι με ειδική πρόταση;

Η διπλή άρνηση τίθεται με το ειδικό απαρέμφατο που εξαρτάται από ρήματα αρνητικού περιεχομένου, όπως: ἀντιλέγω, ἀρνοῦμαι, ἀπιστῶ, ἀμφισβητῶ κ.τ.ό., υπό την προϋπόθεση ότι τα ίδια τα ρήματα συνοδεύονται από άρνηση, όπως στο παράδειγμά σου από τον Πλάτωνα.

[Dwrina]

Τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ: τον εμπρόθετο πώς θα τον χαρακτηρίζατε; Εγώ θα έλεγα του ενώπιον, αλλά άλλοι γράφουν ότι δηλώνει στάση σε τόπο (πράγμα που δεν μου ταιριάζει καθόλου).

ἔστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων μηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου:
το ἔστι  εδώ, αν και με υποκείμενο απαρέμφατο, δεν έχει τη σημασία «είναι δυνατόν». Πρέπει να θεωρηθεί  προσωπικό και το απαρέμφατο άναρθρο σε θέση έναρθρου;
 
τῶν δ᾽ ἔξω τοῦ καταλόγου κυρίους εἶναι τοὺς τριάκοντα θανατοῦν: το θανατοῦν  πώς να το αναγνωρίσουμε,  αναφοράς ή καλύτερα αντικείμενο στην περίφραση κυρίους εἶναι;