Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[apri]

apri, στο παράδειγμα που παρέθεσες νόμιζα ότι το θάνατος είναι το υποκείμενο και το γενέσθαι το κατηγορούμενο  (ο θάνατος της πόλης είναι η ερήμωσή της) και η αλήθεια είναι ότι αυτό είναι δικό μου λάθος, γιατί εκ των υστέρων είδα ότι αυτή η πρόταση που θυμόμουν από τον  Γρηγορόπουλο συντάσσεται και εκεί όπως λέτε  εσείς, δηλαδή με το γενέσθαι  ως υποκείμενο. Δεν το είχα συγκρατήσει σωστά όμως, γιατί απλούστατα δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω γιατί να μην ισχύει το αντίστροφο. Προσπαθώ τώρα να το καταλάβω διαβάζοντας αυτά που γράψατε εσύ και o  Sali και τα παραδείγματα που παρέθεσε ο Sali. Αλλά ακόμη δεν το έχω εμπεδώσει, θα τα κοιτάξω και αύριο με καθαρό κεφάλι και ίσως ζητήσω πάλι την βοήθειά σας.

Δεν είναι δύσκολο.
Σκέψου ότι κατηγορούμενο είναι αυτό που δίνει έναν συνολικό χαρακτηρισμό σε κάτι. Γι' αυτό είναι είτε ουσιαστικό (συνήθως άναρθρο, γιατί έχει αόριστη αναφορά) είτε επίθετο.
Αντιθέτως, το υποκείμενο δείχνει ταυτότητα. Μπορεί να είναι ουσιαστικό, μια ονοματική πρόταση (ή ένα απαρέμφατο, στα αρχαία), μια αντωνυμία με πολύ συγκεκριμένη αναφορά. π.χ Θάνατος της πόλης είναι να ερημώνεται/η ερήμωση/αυτό.

Τέλος πάντων, αφού μου υπενθυμίσατε και μου ξεκαθαρίσατε ότι ένα άναρθρο απαρέμφατο  μπορεί να είναι υποκείμενο σε προσωπικό ρήμα, επαναλαμβάνω την αρχική μου ερώτηση: στις περιπτώσεις με την δοτική ηθική μπορούμε να θεωρήσουμε το ειμί προσωπικό και το απαρέμφατο υποκείμενο, ώστε να ισχύει η δομή που πρότεινες [ρήμα-----δοτική ηθική+κατηγορηματικός προσδιορισμός (επίθετο/μετοχή) ----υποκείμενο (όνομα/απαρέμφατο)] και παράλληλα να μπορούμε να μεταφράσουμε το ρήμα ως υπαρκτικό;

Αν ρωτάς εμένα, δεν μπορώ να σκεφτώ άλλη λογικότερη σύνταξη που να καλύπτει όλα τα παραδείγματα. Κι όσο κι αν έψαξα, δεν βρήκα κάτι καλύτερο στη βιβλιογραφία. Βασικά, όλοι τους αποφεύγουν να το σχολιάσουν αναλυτικά, για να μας κάνουν τη ζωή δύσκολη.

Αυτό που δεν έχω ξεκαθαρίσει ακόμα, είναι αν το "εστί" είναι προσωπικό ή απρόσωπο στις περιπτώσεις που το υποκείμενο είναι απαρέμφατο. Τα λεξικά και οι γραμματικές δεν το λένε απρόσωπο. Με βάση τον ορισμό όμως των απροσώπων είναι.
Λέει π.χ η Πύλη της ελληνικής γλώσσας, ότι το άναρθρο απαρέμφατο όταν συντάσσεται με το "εστί" λειτουργεί ως ονομαστική.
Μα ως ονομαστική λειτουργεί και ως υποκείμενο των απροσώπων. Αυτό φαίνεται πολύ καθαρά, όταν λειτουργεί ως επεξήγηση του υποκειμένου του ρήματος (π.χ τούτο μοι δοκεί, διαφέρειν....).

Ίσως λυθεί το μυστήριο κάποια άλλη στιγμή. Εδώ για τις εμπρόθετες απόλυτες μετοχές πέρασε τόσος καιρός, μέχρι να ανακαλύψουμε πώς έχουν προκύψει.

[PDE ads]

[apri]

Υπάρχει και κάτι που μου διαφεύγει σχετικά με την ταυτοπροσωπία που ανέφερε η apri  στην πρόταση πόλεώς ἐστι θάνατος ἀνάστατον γενέσθαι: όταν το υποκείμενο του ρήματος είναι απαρέμφατο και το υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι κάποιο όνομα (την πόλιν εδώ) δεν έχουμε ετεροπροσωπία;

Έχεις δίκιο ότι το υποκείμενο του ρήματος "εστί" (γενέσθαι) είναι διαφορετικό από το υποκείμενο του απαρεμφάτου (την πόλιν), παρότι μάλλον δεν μπορούμε να μιλάμε για ταυτοπροσωπία-ετεροπροσωπία, αφού το απαρέμφατο δεν "παρεμφαίνει" πρόσωπο (δηλ. συγκρίνουμε "την πόλιν" με το "γενέσθαι" που εγγενώς δεν δηλώνει πρόσωπο)
Ωστόσο, δεν αποτελεί απόδειξη για την πτώση του υποκειμένου του απαρεμφάτου, όπως μου φάνηκε. Υπάρχουν άλλα πολύ καλύτερα που είχαμε συζητήσει στο παρελθόν.

Ευχαριστώ, Dwrina, για την παρατήρηση.    Θα πάω να διαγράψω το σχόλιο, για να μην μπερδέψω κι άλλους.

[primus inter pares]

ουδεις εστι κακος εκων. Το εκών τι είναι συντακτικά;Και δεύτερη απορία:αυτος ειναι καλης ψυχης. το απαρέμφατο θεωρείται ρήμα

[Dwrina]

Το εκών είναι επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ουδείς. Για ποιο απαρέμφατο ρωτάς;

[PDE ads]

[primus inter pares]

Το εκών είναι επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ουδείς. Για ποιο απαρέμφατο ρωτάς;

Δηλαδή γίνεται να έχουμε κατηγορούμενο κ επιρρηματικό κτγ μαζί;Το ειναι θεωρείται ρήμα σ αυτή την πρόταση;

[Dwrina]

Νομίζω ότι γίνεται, εγώ τουλάχιστον στην συγκεκριμένη πρόταση πάντα θεωρούσα το εκών επιρρηματικό κατηγορούμενο. Αλλά  περίμενε να το δεί και η apri ή ο Sali. Για ποιο είναι μιλάς, αφού εστί έγραψες;

[primus inter pares]

Νομίζω ότι γίνεται, εγώ τουλάχιστον στην συγκεκριμένη πρόταση πάντα θεωρούσα το εκών επιρρηματικό κατηγορούμενο. Αλλά  περίμενε να το δεί και η apri ή ο Sali. Για ποιο είναι μιλάς, αφού εστί έγραψες;

αυτος ειναι καλης ψυχης...

[primus inter pares]

Και μία ακόμα πρόταση λέει: δυσμορφος ειην μαλλον η παρα καλος κακος. Ποια είναι η ακριβής σύνταξη μετα το διαζευκτικό;

[Dwrina]

Και τώρα που το ξανασκέφτομαι έχει λογική να υπάρχει ταυτόχρονα κανονικό κατηγορούμενο και επιρρηματικό, γιατί το ένα δηλώνει μια ιδιότητα του υποκειμένου, ενώ το άλλο προσδιορίζει επιρρηματικά το ρήμα, αλλά τίθεται στην πτώση του υποκειμένου.

[primus inter pares]

Και τώρα που το ξανασκέφτομαι έχει λογική να υπάρχει ταυτόχρονα κανονικό κατηγορούμενο και επιρρηματικό, γιατί το ένα δηλώνει μια ιδιότητα του υποκειμένου, ενώ το άλλο προσδιορίζει επιρρηματικά το ρήμα, αλλά τίθεται στην πτώση του υποκειμένου.

Ωραία! Σχετικά με τα υπόλοιπα που ρώτησα;

[Dwrina]

αυτος ειναι καλης ψυχης...: μα αυτή η πρόταση που δίνεις είναι νέα ελληνικά, δεν καταλαβαίνω τι ρωτάς για το είναι.
Την άλλη πρόταση την βρήκα χωρίς το παρά μετά το η, το οποίο δεν είναι διαζευκτικό αλλά συγκριτικό, οπότε σίγουρα ακολουθεί β όρος σύγκρισης. Τώρα, γιατί το καλός κακός παρατίθενται το ένα δίπλα στο άλλο χωρίς συνδετική λέξη δεν ξέρω.
Για το παρά:το συγκριτικό ή ακολουθείται από κάποιες προθέσεις (κατά, πρός), για να δηλωθεί ασύμμετρη σύγκριση,αλλά δεν έχω δει να αναφέρεται η παρά σε τέτοια θέση.
 

[Dwrina]

Αν η πρόταση  "αυτός είναι καλής ψυχής" είναι αρχαία ελληνικά, γράψε και τα συμφραζόμενα. Εγώ τώρα δεν θα σου απαντήσω, γιατί φεύγω, αλλά όποιος και αν σου απαντήσει,  πιστεύω ότι θα χρειαστεί συμφραζόμενα.

[apri]

Δηλαδή γίνεται να έχουμε κατηγορούμενο κ επιρρηματικό κτγ μαζί;

Γίνεται, γιατί το κατηγορούμενο είναι συμπλήρωμα του ρήματος (δηλ. απαραίτητο συνοδευτικό του ρήματος), ενώ το επιρρηματικό κατηγορούμενο είναι προσάρτημα του ρήματος (δηλ. εμφανίζεται προαιρετικά, δίνοντας πρόσθετες πληροφορίες).
Και τα δυο αναφέρονται, βεβαίως, στο υποκείμενο.

Και μία ακόμα πρόταση λέει: δυσμορφος ειην μαλλον η παρα καλος κακος. Ποια είναι η ακριβής σύνταξη μετα το διαζευκτικό;

Η πρόταση έχει λάθη. Είναι "δύσμορφος εἴην μᾶλλον ἤ καλός καὶ κακός". Το "ή καλός και κακός" είναι ο β' όρος σύγκρισης.

[Dwrina]

 εἶδον ἀδύνατον ὂν τιμωρεῖν τοῖς ἀνδράσι : Είναι σωστή η διατύπωση του Γρηγορόπουλου ότι εδω η αιτιατική απόλυτος είναι κατηγορηματική μετοχή; Είχα την εντύπωση ότι όταν αναφερόμαστε σε κατηγορηματική μετοχή δεν πρέπει να κάνουμε λόγο για συνημμένη ή απόλυτη.