Αρχαία Ελληνικά: Σύνταξη

[apri]

Νομίζω πως είναι προφανές πως όλοι αυτοί θεωρούν το δεῖ απρόσωπο και ότι η αντωνυμία του ουδετέρου γένους αντικαθιστά τη γενική - άρα βρίσκεται σε αιτιατική. Θεωρώ πάντως πως η ονομαστική είναι προτιμότερη. Παρασύρομαι βέβαια και από το νεοελληνικό γλωσσικό αίσθημα, όταν λέμε: "Αυτό το πράγμα (μου) χρειάζεται".

Δεν είναι ανάγκη να παρασύρεσαι. Είναι πιθανό στα νέα ελληνικά ("αυτό μου χρειάζεται", "αυτό μου λείπει") όντως να διασώζεται αυτή η αρχαία σύνταξη.
Εκτός αν οι μελετητές αυτοί έχουν υπ' όψιν τους παραδείγματα με αδιαμφισβήτητη αιτιατική. Γιατί από το ουδέτερο αντωνυμίας δεν μπορεί να εξαχθεί τέτοιο συμπέρασμα.

Εκτός αυτού, είναι και κάπως δυσερμήνευτο το να βρεθεί σε αιτιατική το όνομα που δείχνει αυτό που λείπει.
Το να είναι το πρόσωπο σε αιτιατική αντί για δοτική είναι λογικό, γιατί μπορεί κάποιος να επηρεάζεται από τη σύνταξη του "δει" με απαρέμφατο. Το άλλο με ποια λογική να γίνεται; Δεν μπορώ να το απορρίψω βέβαια, αλλά δεν με πείθει και πολύ.

[PDE ads]

[anemona]

Κακώς λέμε ότι μια επιθετική μετοχή έχει ως υποκείμενο το άρθρο της. Δεν έχει καμία λογική.
Αν δεν υπάρχει στην πρόταση το υποκείμενό της, αυτό σημαίνει ότι απλά έχει αποσιωπηθεί ως ευκόλως εννοούμενο και πιθανότατα ότι η μετοχή έχει ουσιαστικοποιηθεί.

Ναι αλλά τα συντακτικά δέχονται αυτό που αναφέρω και τότε έχω δίλημμα το τι να διδάξω.

[apri]

Ναι αλλά τα συντακτικά δέχονται αυτό που αναφέρω και τότε έχω δίλημμα το τι να διδάξω.

Kάποια ελληνικά συντακτικά το δέχονται. Τα πιο σημαντικά ξένα συντακτικά δεν αναφέρουν κάτι τέτοιο. Αλλά και από τα ελληνικά δεν βλέπω λ.χ να το αναφέρει το συντακτικό του Τζαρτζάνου, του Μουμτζάκη, το συντακτικό της Πύλης της Ελληνικής Γλώσσας ή ακόμα και το Συντακτικό του Γυμνασίου με βάση το οποίο διδάσκονται αρχαία οι μαθητές.

Δεν βλέπω γιατί πρέπει να αναπαράγεται από τους φιλολόγους κάτι που ούτε λογική έχει ούτε ιδιαίτερη βιβλιογραφική στήριξη και μάλιστα, ξεφεύγει και από τα όσα λέει το σχολικό βιβλίο.

[Dwrina]

apri: "Δεν βλέπω γιατί πρέπει να αναπαράγεται από τους φιλολόγους κάτι που ούτε λογική έχει ούτε ιδιαίτερη βιβλιογραφική στήριξη και μάλιστα, ξεφεύγει και από τα όσα λέει το σχολικό βιβλίο."

Ο χαρακτηρισμός του άρθρου ως υποκειμένου της επιθετικής μετοχής δεν έχει ως έρεισμα το ότι το άρθρο είχε αρχικά σημασία δεικτικής αντωνυμίας;

[PDE ads]

[Dwrina]

Sali:"σε ένα παράδειγμα από τον Γοργία του Πλάτωνα: ἢ τοῦτο μὲν οὐδὲν δεῖ, αὐτὸν ἑαυτοῦ ἄρχειν...; ο έγκριτος σχολιαστής E.R. Dodds γράφει: "We might expect τούτου, but the pronoun merely anticipates the following infinitive" και παραπέμπει στο όμοιο ψευδοδημοσθένειο χωρίο (10, 15) που αναφέρεται στο Liddell-Scott και στις Ικέτιδες του Ευριπίδη (594): ἓν δεῖ μόνον μοι, τοὺς θεοὺς ἔχειν."

 Μήπως κάτι ανόλογο εννοεί και ο Αναγνωστόπουλος όταν για το  ην τι δέη  γράφει:"'το τι έχει την θέση του απαρεμφάτου που εννοείται από τα συμφραζόμενα [σύστοιχη σύνταξη του υποκειμένου]"; Δεν διευκρινίζει όμως αν θεωρεί το   τι   ονομαστική ή αιτιατική, ενώ για το έν δει μόνον μοι, το οποίο κατατάσσει σε διαφορετική περίπτωση, αναφέρει ότι το έν είναι ονομαστική. Αφού όμως τα εξετάζει χωριστά, μάλλον θεωρεί το τι αιτιατική. Προσωπικά δεν βλέπω διαφορά ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις.

[apri]

Ο χαρακτηρισμός του άρθρου ως υποκειμένου της επιθετικής μετοχής δεν έχει ως έρεισμα το ότι το άρθρο είχε αρχικά σημασία δεικτικής αντωνυμίας;

Νομίζω πως όχι.
Το άρθρο όντως είχε τη σημασία δεικτικής αντωνυμίας μέχρι και τον Όμηρο, αλλά ήδη είχε αρχίσει να εξασθενεί. Γι' αυτό και στην Οδύσσεια, που είναι μεταγενέστερο έργο του, η αντωνυμική χρήση του άρθρου είναι ακόμα πιο εξασθενημένη.

Μια από τις ενδείξεις αυτής της εξασθένησης είναι ακριβώς ότι χρησιμοποιεί το άρθρο μπροστά από μετοχές και επίθετα, αλλά και μπροστά από αντωνυμίες και επιρρήματα ουσιαστικοποιώντας τα. Και ειδικά μπροστά από τα τελευταία είναι αδιανόητο να μιλήσει κανείς για αντωνυμική χρήση του άρθρου.


Σου παραθέτω κι ένα σχετικό χωρίο από τον Smyth για τη συγκεκριμένη χρήση του "ο, η, το" στον Όμηρο:

• 1102. ὁ, ἡ, τό often approaches to its later use as the definite article or is actually so used: .......................................................................
  ....................................................................................
  b. Often with adjectives and participles used substantively, with pronouns, and adverbs; especially when a contrast or distinction is implied: ““οἱ ἄλλοι” the others” Φ  371, τὰ ἐσσόμενα the things that are to be A 70, τὸ πάρος formerly N 228. The attributive adj. before the noun: ““τοὺς σούς” thy” Ψ  572, ““τὰ μέγιστα ἄεθλα” the greatest prizes” Ψ  640; and in apposition: Ἶρον τὸν ἀλήτην Irus, the beggar  333. Hom. has πατὴρ οὑμός Θ 360 (but does not use ὁ πατὴρ ὁ ἐμός). [/color]
  
  
  Ο Buttmann (σελ.348, σημ. 7) θέτει ως εξής το θέμα μιλώντας για τη χρήση του "ο, η, το" μπροστά από επίθετα στον Όμηρο:
  "....here too the force of the demonstrative is often weakened by its not being absolutely essential; and then the transition into the common article is not to be mistaken".
  
  Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και μπροστά από τα επίθετα στον Όμηρο, περισσότερο χρησιμοποιείται ως άρθρο παρά ως δεικτική αντωνυμία.
  Επομένως, το να λέμε ότι η επιθετική μετοχή έχει ως υποκείμενο το άρθρο της κινείται στη σφαίρα της εικασίας, ακόμα και για την ομηρική εποχή. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι κανένα ξένο συντακτικό -αλλά και αρκετά ελληνικά συντακτικά- δεν αναφέρει τέτοια σύνταξη της επιθετικής μετοχή στην κλασική εποχή.
  
  
  
  

[Sali]

Μήπως κάτι ανόλογο εννοεί και ο Αναγνωστόπουλος όταν για το  ην τι δέη  γράφει:"'το τι έχει την θέση του απαρεμφάτου που εννοείται από τα συμφραζόμενα [σύστοιχη σύνταξη του υποκειμένου]"; Δεν διευκρινίζει όμως αν θεωρεί το   τι   ονομαστική ή αιτιατική, ενώ για το έν δει μόνον μοι, το οποίο κατατάσσει σε διαφορετική περίπτωση, αναφέρει ότι το έν είναι ονομαστική. Αφού όμως τα εξετάζει χωριστά, μάλλον θεωρεί το τι αιτιατική. Προσωπικά δεν βλέπω διαφορά ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις.

Ως προς το πρώτο παράδειγμα, μιλάει για "σύστοιχη σύνταξη του υποκειμένου", όπως λες, έτσι δεν είναι; Δηλαδή ἤν τι δέῃ = ἢν ἔνδειά τις ᾖ - σωστά; Επομένως, δεν είναι δυνατόν να εκλαμβάνει το τι ως αιτιατική.

Ως προς το δεύτερο παράδειγμα, λέει σαφώς ότι το ἓν είναι ονομαστική. Δεν έχω το Συντακτικό του, αλλά, ούτως εχόντων των πραγμάτων, δεν νομίζω ότι αντιφάσκει κάπου ο άνθρωπος. Και πολύ σωστά δεν βλέπεις διαφορά ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις. Τώρα, ποια κατηγοριοποίηση κάνει και με ποια κριτήρια, δεν μπορώ να το ξέρω.

[Dwrina]

Στο λεξικό του Αναγνωστόπουλου τα είδα αυτά, όχι στο συντακτικό.

[Dwrina]

 αpri: «Αν λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, τότε προσδιορίζει κάποιο όνομα, όχι το ρήμα. Έχω την εντύπωση ότι τα ελληνικά συντακτικά λένε κι αυτή κατηγορηματική, επειδή βρίσκεται σε κατηγορηματική θέση.
Αλλά ακόμα και αν παίρναμε τη μετοχή ως κατηγορηματική/συμπληρωματική δίπλα στο "εστί", τότε το απαρέμφατο πάλι ως υποκείμενο θα προέκυπτε, αφού το "ηδομένω/αχθομένω" δεν συντάσσονται με απαρέμφατο ως αντικείμενο.»

Τα ελληνικά συντακτικά λένε κατηγορηματική και την μετοχή που λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, (εφόσον βέβαια εξαρτάται από συγκεκριμένες κατηγορίες ρημάτων), αλλά όχι την κατηγορηματική μετοχή που συντάσσεται με τα ειμί, γίγνομαι, υπάρχω. Για αυτήν γράφουν ότι αποτελεί περίφραση με το ρήμα και ισοδυναμεί / μεταφράζεται με το αντίστοιχο ρήμα της μετοχής.  Αυτή η σύνταξη μπορεί να εφαρμοστεί στο τῷ γὰρ πλήθει τῶν Πλαταιῶν οὐ βουλομένῳ ἦν τῶν Ἀθηναίων ἀφίστασθαι, με το  ἀφίστασθαι  όμως αντικείμενο, αλλά δεν μπορεί να εφαρμοστεί, όπως τόνισες από την αρχή, σε όλες τις περιπτώσεις. Για παράδειγμα, στο ἡδομένοισι ἡμῖν οἱ λόγοι γεγόνασι, αν μεταφράσουμε «είμαστε ευχαριστημένοι με… » ακυρώνουμε την σύνταξη της πρότασης, η οποία έχει αδιαμφισβήτητο υποκείμενο.
Αυτό το πρόβλημα στον χαρακτηρισμό της μετοχής ως κατηγορηματικής το συνειδητοποίησα, όταν κατέληξες στο συμπέρασμα ότι πρέπει να είναι επιθετική και θυμήθηκα όσα έγραψε ο Sali για τους φιλολόγους που ακολουθούν μεν την σύνταξη  ρήμα-υποκείμενο-(εννοούμενο αντικείμενο όπου απαιτεί η σύνταξη της μετοχής) , δεν θεωρούν όμως την μετοχή κατηγορηματική.
Και όσο και αν επιθυμώ να είναι κατηγορηματική η μετοχή, γιατί προσπαθώ να συμβιβάσω μια ορθή σύνταξη με αυτά που γράφουν τα περισσότερα συντακτικά και διδάσκονται οι μαθητές, δεν μπορώ πλέον, με βάση όσα συζητήθηκαν εδώ για αυτό το θέμα, να την αιτιολογήσω ως κατηγορηματική.
Εκτός αν (και αυτό ήταν που ρώτησα   στο τελευταίο μου μήνυμα σχετικά με αυτό το θέμα)  αναφέρεται κάπου ότι μια μετοχή με το ειμί  μπορεί να είναι κατηγορηματική    χ ω ρ ί ς   ν α    α π ο τ ε λ ε ί     π ε ρ ί φ ρ α σ η  (για αυτό επέμεινα στην ερώτησή μου αυτή και στον Sali).
   

[apri]

Τα ελληνικά συντακτικά λένε κατηγορηματική και την μετοχή που λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, (εφόσον βέβαια εξαρτάται από συγκεκριμένες κατηγορίες ρημάτων)....

Τα ελληνικά συντακτικά μπερδεύουν πολύ τα πράγματα με τις διατυπώσεις τους.
Δεν μπορεί ένας όρος της πρότασης να είναι ταυτόχρονα και προσδιορισμός σε όνομα (κατηγορηματικός) και συμπλήρωμα στο ρήμα της πρότασης, με το να εξαρτάται από αυτό.
Παραβιάζεται μια θεμελιώδης γλωσσική αρχή, που στη γενετική-μετασχηματιστική γραμματική λέγεται "θ-κριτήριο" και έχει ως εξής: "Κάθε όρισμα εκφράζει έναν και μόνο θεματικό ρόλο και κάθε θεματικός ρόλος αποδίδεται σε ένα και μόνον όρισμα".

Να το πω αλλιώς:
Ή θα είναι μια μετοχή κατηγορηματικός προδιορισμός σε κάποιο όνομα αλλά χωρίς να παίζει ρόλο το ρήμα,  ή θα είναι κατηγορούμενο υποκειμένου/αντικειμένου συμπληρώνοντας την έννοια του ρήματος.
Δεν λέω ότι όλες αυτές οι μετοχές που ονομάζονται κατηγορηματικές, δεν είναι. Λέω ότι σε κάποιες περιπτώσεις ερμηνεύονται λανθασμένα.
Π.χ ΄στο "ορώ σε πεπτωκότα" η μετοχή λειτουργεί ως κατηγορούμενο αντικειμένου και όχι ως κατηγορηματικός προσδιορισμός του αντικειμένου.

Τα ελληνικά συντακτικά λένε κατηγορηματική και την μετοχή που λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός, (εφόσον βέβαια εξαρτάται από συγκεκριμένες κατηγορίες ρημάτων), αλλά όχι την κατηγορηματική μετοχή που συντάσσεται με τα ειμί, γίγνομαι, υπάρχω. Για αυτήν γράφουν ότι αποτελεί περίφραση με το ρήμα και ισοδυναμεί / μεταφράζεται με το αντίστοιχο ρήμα της μετοχής. 

Kατηγορηματική τη λένε κι αυτή, όπως και να την περιγράφουν. Γι' αυτό και την έχουν στο κεφάλαιο "κατηγορηματική μετοχή". Μπορείς να την πάρεις ως περίφραση, όπως συμβαίνει και με τις περιπτώσεις που έχουμε το εστί+επίθετο (π.χ ικανός ειμί=δύναμαι), δηλ. συνδετικό ρήμα+κατηγορούμενο.

[Dwrina]

αpri: «Π.χ ΄στο "ορώ σε πεπτωκότα" η μετοχή λειτουργεί ως κατηγορούμενο αντικειμένου και όχι ως κατηγορηματικός προσδιορισμός του αντικειμένου.»

Έχεις δίκιο, κατηγορούμενο του αντικειμένου θα έπρεπε τις λέμε αυτές τις μετοχές.

Στις προτάσεις τοὺς ἀντιπάλους ἔχομεν οὐδὲν βέλτιον ἡμῶν φρονοῦντας και Καταλείπω πατρίδα καὶ φίλους εὐδαιμονοῦντας πώς θα χαρακτήριζες τις μετοχές;
Ο Γρηγορόπουλος δίνει τα παραδείγματα αυτά στις επιθετικές μετοχές που λειτουργούν ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί, αλλά προσθέτει ότι οι μετοχές μπορεί να θεωρηθούν και τροπικές ή επιρρηματικά κατηγορούμενα του τρόπου.


«Kατηγορηματική τη λένε κι αυτή, όπως και να την περιγράφουν. Γι' αυτό και την έχουν στο κεφάλαιο "κατηγορηματική μετοχή". Μπορείς να την πάρεις ως περίφραση, όπως συμβαίνει και με τις περιπτώσεις που έχουμε το εστί+επίθετο (π.χ ικανός ειμί=δύναμαι), δηλ. συνδετικό ρήμα+κατηγορούμενο.»

Αυτό ακριβώς λέω και εγώ, αλλά το πρόβλημά μου είναι ότι αν την πάρω ως περίφραση δεν μπορώ να μεταφράσω, όπως έγραψα και στο προηγούμενο μήνυμά μου, το ἡδομένοισι ἡμῖν οἱ λόγοι γεγόνασι, αν δεν την πάρω ως περίφραση δεν μπορώ να την χαρακτηρίσω κατηγορηματική, τουλάχιστον με βάση αυτά που γράφουν τα συντακτικά για την κατηγορηματική μετοχή με το ειμί.


«Δεν μπορεί ένας όρος της πρότασης να είναι ταυτόχρονα και προσδιορισμός σε όνομα (κατηγορηματικός) και συμπλήρωμα στο ρήμα της πρότασης, με το να εξαρτάται από αυτό.
Παραβιάζεται μια θεμελιώδης γλωσσική αρχή, που στη γενετική-μετασχηματιστική γραμματική λέγεται "θ-κριτήριο" και έχει ως εξής: "Κάθε όρισμα εκφράζει έναν και μόνο θεματικό ρόλο και κάθε θεματικός ρόλος αποδίδεται σε ένα και μόνον όρισμα"».

Το να έχει  μια πρόταση και επιρρηματική και ονοματική λειτουργία ταυτόχρονα, όπως έχεις υποστηρίξει πολλές φορές, είναι κάτι διαφορετικό, δηλαδή δεν παραβιάζει την παραπάνω αρχή; Εκείνο που ήξερα, με πιο απλά λόγια, είναι ότι κάθε πράγμα έχει μια συγκεκριμένη λειτουργία στο λόγο και από καιρό ήθελα να σε ρωτήσω πώς εξηγείται, όχι με βάση το γλωσσικό αίσθημα (αυτό το καταλαβαίνω), αλλά τους συντακτικούς κανόνες, η ίδια πρόταση να είναι και επιρρηματική και ονοματική, δεδομένου μάλιστα ότι σε όλα τα συντακτικά γίνεται σαφής διάκριση σαφής διάκριση του ρόλου των διαφόρων δευτερευουσών προτάσεων. 

[apri]

το πρόβλημά μου είναι ότι αν την πάρω ως περίφραση δεν μπορώ να μεταφράσω, όπως έγραψα και στο προηγούμενο μήνυμά μου, το ἡδομένοισι ἡμῖν οἱ λόγοι γεγόνασι, αν δεν την πάρω ως περίφραση δεν μπορώ να την χαρακτηρίσω κατηγορηματική, τουλάχιστον με βάση αυτά που γράφουν τα συντακτικά για την κατηγορηματική μετοχή με το ειμί.

Δεν μπορείς να την πάρεις ως περίφραση, γιατί το ρήμα είναι προσωπικό με υποκείμενο σε ονομαστική, ενώ η μετοχή είναι σε δοτική. Το παράδειγμά σου επιβεβαιώνει την άποψή μου ότι η μετοχή είναι επιθετική σε θέση κατηγορηματικού προσδιορισμού.

Το να έχει  μια πρόταση και επιρρηματική και ονοματική λειτουργία ταυτόχρονα, όπως έχεις υποστηρίξει πολλές φορές, είναι κάτι διαφορετικό, δηλαδή δεν παραβιάζει την παραπάνω αρχή;

Όχι, γιατί δεν έχει ταυτόχρονα επιρρηματική και ονοματική λειτουργία.
Έχει ονοματική λειτουργία, αλλά λόγω των συμφραζομένων θα μπορούσε να αντικατασταθεί από κάποια επιρρηματική πρόταση, χωρίς να αλλοιωθεί το νόημα.

Στις προτάσεις τοὺς ἀντιπάλους ἔχομεν οὐδὲν βέλτιον ἡμῶν φρονοῦντας και Καταλείπω πατρίδα καὶ φίλους εὐδαιμονοῦντας πώς θα χαρακτήριζες τις μετοχές;
Ο Γρηγορόπουλος δίνει τα παραδείγματα αυτά στις επιθετικές μετοχές που λειτουργούν ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί, αλλά προσθέτει ότι οι μετοχές μπορεί να θεωρηθούν και τροπικές ή επιρρηματικά κατηγορούμενα του τρόπου.

Η πρώτη πρόταση είναι ίδια με εκείνο το παράδειγμα που συζητούσαμε πριν από λίγες μέρες, το "έχω το παιδί άρρωστο στο σπίτι". Το 'έχω" δεν έχει την έννοια "θεωρώ/αποδίδω σε κάποιον μια ιδιότητα" (τον έχω για θεό) ή "διατηρώ μια ιδιότητα σε κάποιον/κάτι" (έχω την ασπίδα γυαλισμένη), ώστε να μιλάμε με βεβαιότητα για κατηγορούμενο αντικειμένου.
Εδώ το "έχω" έχει την έννοια "διατηρώ κάποιον με μια ιδιότητα". Σου είπα τότε ότι κι αυτό είναι κατηγορούμενο αντικειμένου, αλλά όσο το σκέφτομαι, νομίζω ότι έκανα λάθος και δεν έχει σχέση με τα κατηγορούμενα αντικειμένου.

Από εκεί και πέρα, ο κατηγορηματικός προσδιορισμός με το επιρρηματικό κατηγορούμενο δεν έχουν τόση διαφορά όση νομίζουμε. Τα ξένα συντακτικά όχι τυχαία μιλούν απλώς για κατηγορηματική χρήση του επιθέτου. Και όπως βλέπεις, και οι διάφοροι Έλληνες φιλόλογοι συχνά ερίζουν για το αν ένας όρος είναι κατηγορηματικός προσδιορισμός ή επιρρηματικό κατηγορούμενο.

Και ο λόγος είναι ότι και στις δυο περιπτώσεις, έχεις ένα επίθετο η κατηγορηματική λειτουργία του οποίου προκύπτει από έναν τύπο του "ειμί" που αποσιωπάται.
π.χ Χλωμός (ων) ο δικαστής έβγαλε την απόφαση/ Ο δικαστής έβγαλε την απόφαση χλωμός (ων)
Αυτό που μας κάνει να τα διακρίνουμε, είναι ότι ο κατηγορηματικός προσδιορισμός είναι δίπλα στο όνομα, ενώ το επιρρηματικό κατηγορούμενο απέχει απ' αυτό (συνήθως είναι κοντά στο ρήμα).
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτό το κριτήριο και για τις δυο προτάσεις.

Δεν συμφωνώ μόνο με τη διάζευξη "επιρρηματικό κατηγορούμενο τρόπου ή τροπική μετοχή". Η μετοχή είναι ρηματικό επίθετο. Αν εκφράζει τον τρόπο (τροπική μετοχή), τότε λειτουργεί ως επιρρηματικό κατηγορούμενο τρόπου. Γι' αυτό λέει ο Woodcock στα λατινικά ότι και οι επιρρηματικές μετοχές έχουν κι αυτές κατηγορηματική χρήση.

[Dwrina]

apri:"Όχι, γιατί δεν έχει ταυτόχρονα επιρρηματική και ονοματική λειτουργία.
Έχει ονοματική λειτουργία, αλλά λόγω των συμφραζομένων θα μπορούσε να αντικατασταθεί από κάποια επιρρηματική πρόταση, χωρίς να αλλοιωθεί το νόημα."
 
Αυτό που γράφεις μου θυμίζει τις αναφορικές-επιρρηματικές προτάσεις. Δεν αναφερόμουν σε αυτές, αλλά στις υποθετικές, για τις οποίες, αν δεν κάνω λάθος, έχεις υποστηρίξει ότι μπορούν να έχουν θέση υποκειμένου, και επίσης στις προτάσεις που εισάγονται με το ει μετά από απρόσωπες εκφράσεις ψυχικού πάθους και είθισται να χαρακτηρίζονται αιτιολογικές υποθετικής αιτιολογίας και ταυτόχρονα υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση, ενώ κάποιοι τις θεωρούν πλάγιες ερωτηματικές, προφανώς γιατί δεν δέχονται ότι μια επιρρηματική πρόταση μπορεί να έχει θέση υποκειμένου.Σε αυτές τις περιπτώσεις πώς εξηγείται αυτός ο διττός ρόλος;

"Εδώ το "έχω" έχει την έννοια "διατηρώ κάποιον με μια ιδιότητα". Σου είπα τότε ότι κι αυτό είναι κατηγορούμενο αντικειμένου, αλλά όσο το σκέφτομαι, νομίζω ότι έκανα λάθος και δεν έχει σχέση με τα κατηγορούμενα αντικειμένου".

Τότε, όταν το έχω έχει την έννοια "διατηρώ κάποιον με μια ιδιότητα", τι είναι αυτό που ακολουθεί, αν όχι κατηγορούμενο του αντικειμένου; 

[apri]

Τότε, όταν το έχω έχει την έννοια "διατηρώ κάποιον με μια ιδιότητα", τι είναι αυτό που ακολουθεί, αν όχι κατηγορούμενο του αντικειμένου;

Κατηγορηματικός προσδιορισμός. Ή αν απέχει πολύ από το όνομα, μπορείς να το πεις και επιρρηματικό κατηγορούμενο.

Αυτό που γράφεις μου θυμίζει τις αναφορικές-επιρρηματικές προτάσεις. Δεν αναφερόμουν σε αυτές, αλλά στις υποθετικές, για τις οποίες, αν δεν κάνω λάθος, έχεις υποστηρίξει ότι μπορούν να έχουν θέση υποκειμένου, και επίσης στις προτάσεις που εισάγονται με το ει μετά από απρόσωπες εκφράσεις ψυχικού πάθους και είθισται να χαρακτηρίζονται αιτιολογικές υποθετικής αιτιολογίας και ταυτόχρονα υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση, ενώ κάποιοι τις θεωρούν πλάγιες ερωτηματικές, προφανώς γιατί δεν δέχονται ότι μια επιρρηματική πρόταση μπορεί να έχει θέση υποκειμένου. Σε αυτές τις περιπτώσεις πώς εξηγείται αυτός ο διττός ρόλος;

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις έχεις μια υποθετική πρόταση (γι' αυτό εισάγεται με το "ει"), που παίζει έναν θεματικό ρόλο σε σχέση με το ρήμα, αυτόν του υποκειμένου (άδικον εστί ει...). Κι αυτό γιατί η πρόταση έχει την έννοια "το ενδεχόμενο..", όπως και η χρονική σε ανάλογες περιπτώσεις έχει την έννοια "η περίσταση" (π.χ αγάπη είναι όταν...)
Αν θεωρήσεις ότι η πρόταση παίζει το ρόλο του επιρρηματικού προσδιορισμού της υπόθεσης (με ή χωρίς αιτιολογική χροιά) σε σχέση με το ρήμα, τότε κανονικά πρέπει να εννοήσεις ως υποκείμενο του ρήματος ένα "τούτο".
Δηλαδή, ανάλογα με την οπτική υπό την οποία θα δεις την πρόταση, θα της δώσεις και έναν αντίστοιχο θεματικό ρόλο.